Oregano (lebiodka, dziki majeranek)

Oregano to inaczej lebiodka pospolita (dziki majeranek), roślina wieloletnia, która należy do gatunku jasnotowatych.
Roślina ta pochodzi z regionu Morza Śródziemnego i tam jest bardzo rozpowszechniona jako przyprawa do potraw charakterystycznych dla tego obszaru. Najbardziej znane potrawy, do których dodaje się oregano to spagetti z sosami z dodatkiem pomidorów oraz pizza.

W Polsce rośnie bez problemów na całym obszarze, jest to powszechnie stosowana roślina, często znana pod nazwą dziki majeranek.

Oregano (dziki majeranek) to roślina o wielkości 20-80 cm o liściach 1-4 cm długości, można je sadzić wczesną wiosną w dość suchej glebie o pH 6-8, w odległości ok. 12 cm między sadzonkami. Roślina lubi ciepły, suchy klimat, ale może rosnąć i w innych warunkach. Można również wyhodować go jako zioło w doniczce.

Smak oregano (dzikiego majeranku) jest lekko gorzkawy, zapach aromatyczny, ich intensywność zależy od klimatu, w którym wyrosła roślina, im klimat cieplejszy, tym smak intensywniejszy. Za smak i zapach odpowiedzialne są zawarte w roślinie garbniki: apigenina, luteolina, kwas kawowy, kwas ursolowy, kwas rozmarynowy oraz fitosterole. W owocach obecny jest śluz.

Właściwości lecznicze oregano (dzikiego majeranku)

  • Zawarte w oregano witaminy A, C, E, K, a także kwas foliowy, żelazo, magnez, fosfor, potas, wapń i błonnik, to najbardziej pożądane w organizmie minerały i witaminy.
  • Dodatkowo dziki majeranek zawiera antyoksydanty, które mają bardzo korzystny wpływ na wzmocnienie systemu odpornościowego. Zawdzięcza to działaniu olejku rozmarynowego, który jako silny przeciwutleniacz wspomaga pracę układu immunologicznego.
  • Zawarte w dzikim majeranku biologicznie czynne antyoksydanty, mogą stanowić najkorzystniejsze dla organizmu źródło przeciwutleniaczy, bardziej nawet efektywne niż spożywanie innych jego znanych źródeł takich jak warzywa, jagody czy zboża.
  • Silne właściwości antybakteryjne i grzybobójcze dzięki zawartości substancji chemicznej zwanej karwakrol.
  • Wspomaga działanie układu trawiennego i odpornościowego.
  • Silne działanie przeciwgnilne, przeciwdziałające powstawaniu ropy i przeciwgrzybicze oraz odwadniające dzięki zawartości olejku zwanego tymol.
  • Działanie tymolu na niektóre wirusy, saprofity, pasożyty. Znane jest działanie tymolu na gronkowca złocistego opornego na działanie niektórych antybiotyków.
  • Działanie na bakterie listerii, drożdżaki typu Candida, ale nie wolno go używać w bardzo silnym stężeniu, bo wówczas może mieć działanie trujące. Niewskazane jest też, aby z tego względu ograniczać oregano u kobiet w ciąży i matek karmiących. Bardzo istotna zaleta tymolu jest taka, że jego działanie na wirusy, bakterie jest aktywne również po gotowaniu.
  • Działanie przeciwzapalne dzięki zawartości substancji zwanej betakariofylina.
  • Pomaga zwalczać przewlekłe choroby zapalne, problemy metaboliczne, wspiera przemianę materii, pomaga w walce z chorobą wrzodową żołądka, dwunastnicy i chorobach jelit i niedoczynności wątroby. Pomaga w walce z osteoporoza, a także miażdżycą.
  • Wspomaga zwalczanie przeziębień, infekcji górnych dróg oddechowych, stosowany w postaci naparów do inhalacji i płukania gardła. Działa wykrztuśnie, oregano w postaci naparu do picia, wspiera pozbywanie się flegmy z płuc poprzez działanie napotne.
  • Wspomaga organizm w walce z nowotworami.
  • Zawarty w oregano karnozol posiada także właściwości wspomagające w walce z nowotworami prostaty, piersi, czerniak, białaczki, a także raka jelita grubego.
  • Wspomaga działanie przeciwtrądzikowe oraz leczenie łupieżu, chorób serca, wzdęć, działa przeciwbólowo przy bólach zębów, bólach stawów, bolesnych miesiączkach.

Znane jest też działanie oregano jako odstraszacza owadów.

Zioła oregano (dziki majeranek) zbiera się w okresie kwitnienia i suszy w przewiewnym miejscu. Stosowanie leczniczo w postaci naparów, herbatek, do inhalacji.

Jako zioła przyprawowe w kuchni wchodzą w skład ziół prowansalskich lub jako samodzielna przyprawa. Przyprawa z oregano dodawana może być do zup, zapiekanek, ryb, potraw mięsnych, sosów, sałatek. Można stosować jako zaprawiania do wódek, win, likierów, nalewek. Oregano jest też składnikiem niektórych kosmetyków np. przeciwtrądzikowych oraz mydeł, żeli, płynów do kąpieli przeciwbakteryjnych oraz jako składnik past do zębów i płynów do płukania ust.

Olejek z Oregano

Olejek Oregano zawiera te wszystkie korzystne substancje, o których wyżej napisano, ale w dużym stężeniu. Nie przebadano go jeszcze w wystarczającym stopniu, dlatego należy go stosować ostrożnie.  Nie wolno go spożywać w nadmiarze, bo przyniesie to więcej szkód niż pożytku. Nie podawać dzieciom. Nie wolno spożywać olejku oregano w czystej postaci, ponieważ podrażnia jamę ustna i przewód pokarmowy.  2-3 krople oleju z oregano to bezpieczne stężenie. Najbezpieczniej jest włączyć oregano jako przyprawę na stałe do naszej kuchni.