Fosfor – rola w organizmie

Fosfor to makroelement, który pełni głównie rolę budulca kości i zębów (podobnie jak wapń), a ponadto fosfor występuje w błonach komórkowych, tkankach miękkich i w płynach ustrojowych.

Rola fosforu w organizmie

  • uczestniczy w mineralizacji kości i zębów
  • bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
  • bierze udział w przemianie tłuszczów i węglowodanów
  • bierze udział w budowaniu kwasów nukleinowych DNA, RNA
  • wchodzi w skład enzymów, które bez fosforu maja słabe oddziaływanie biologiczne
  • jest składnikiem GTP i ATP – nośników energii w komórkach

Niedobór fosforu – objawy i skutki

Braki fosforu w organizmie występują rzadko:

  • u alkoholików
  • u osób niedożywionych lub żywionych pozajelitowo
  • przy zaburzeniach wchłaniania
  • przy rozległych oparzeniach
  • dieta uboga w białko
  • niedobór witaminy D (ułatwia wchłanianie fosforu i wapnia)
  • ostra biegunka i wymioty
  • steroidowe leki przeciwzapalne

Objawy niedoboru fosforu

  • zaburzenia oddychania
  • bóle kości
  • bóle mięśni
  • zaburzenia układu nerwowego
  • osłabienie
  • zaburzenia pracy serca
  • niedokrwienie narządów
  • niedokrwistość hemolityczna

Nadmiar fosforu w organizmie

Nadmiar fosforu może powstać na skutek nadmiernego spożycia (głównie poprzez niekontrolowana suplementację), przy niewydolności nerek. Zbyt duża ilość fosforu w diecie ogranicza wchłanianie innych pierwiastków, w tym wapnia (przyczynia się do wypłukiwania wapnia z kości). Objawy nadmiaru fosforu to wymioty, biegunki, nudności.

Produkty bogate w fosfor

  • słonecznik
  • sery żółte, topione
  • fasola
  • kasza gryczana
  • płatki owsiane
  • orzechy
  • śledzie, łososie, sardynki, dorsz
  • wieprzowina
  • chleb żytni

Zapotrzebowanie na fosfor to 550-600 mg/dobę. Wchłania jest ok. 60-70% fosforu dostarczonego w produktach spożywczych. O wiele mniej fosforu wchłanianych jest z roślin strączkowych i produktów zbożowych. W tych produktach fosfor jest wiązany przez kwas fitynowy do postaci fitynianów. Można go uwolnić poprzez moczenie ziaren fasoli, grochu przed gotowanie. W przypadku chleba lepsze wchłanianie fosforu zapewnia chleb, którego ciasto przygotowano na zakwasie.