Leukocyty i leukocytoza

Leukocyty w morfologii krwi

Leukocyty, czyli białe ciałka krwi (WBC), to komórki wytwarzane w szpiku kostnym i w tkance limfatycznej (węzłach chłonnych), śledzionie i grasicy. Leukocyty odpowiadają za ochronę organizmu, więc mówią o stanie zdrowia pacjenta, a przede wszystkim o tym, czy w jego organizmie toczą się jakieś procesy chorobotwórcze. Leukocyty są odpowiedzialne za ochronę organizmu przed chorobami, wirusami i bakteriami.

Leukocyty – normy

Liczba białych ciałek krwi jest otrzymywana w wyniku podstawowej analizy krwi – morfologii. Liczba leukocytów jest zależna od stanów patologicznych pacjenta, może być zmniejszona lub zwiększona zależnie od jego stanu.

Norma leukocytów dla dorosłego człowieka wynosi 4-10 (czasem podaje się 3,98-10,04) tys./µl
W ramach morfologii mierzy się również skład leukocytów, a więc procentową zawartość poszczególnych składników oraz ich liczbę.

Normy poszczególnych składników leukocytów w % ( ich wyniki uzyskiwane są w badaniu morfologii z rozmazem)

  • Neutrofile 40-70 % – chronią przed drobnoustrojami w drodze fagocytozy (pochłanianie i trawienie), a później giną. Są wytwarzane w większej liczbie w trakcie stanów zapalnych, wytwarzają tzw. ropę.
  • Limfocyty 20-45 % – zależnie od typu wytwarzają przeciwciała, powodują odpowiedź immunologiczna organizmu, niszczą wirusy lub regulują intensywność odpowiedzi immunologicznej.
  • Eozynofile 1-5 % – niszczą obce białka, w tym alergeny, niszczą jaja i larwy pasożytów.
  • Bazofile 0-2 % – produkują heparynę, serotoninę oraz interleukinę 4 pobudzającą limfocyty B.
  • Monocyty 2-10 % – niszczą drobnoustroje poprzez fagocytozę.

Nomy poszczególnych składników leukocytów tys./µl

  • Neutrofile 2,50-7,00 tys./µl
  • Limfocyty 1,00-3,50 tys./µl
  • Monocyty 0,20-1,00 tys./µl
  • Eozynofile 0,10-0,50 tys./µl
  • Bazofile 0,00-0,10 tys./µl

Jeżeli w wyniku morfologii otrzymamy wynik mieszczący się w tych granicach, to wszystko jest w organizmie w porządku.

Leukopenia – obniżone leukocyty

Wynik leukocytów poniżej normy to leukopenia. Leukopenię diagnozuje się, kiedy wynik leukocytów na mikrolitr krwi wynosi poniżej 3500. Zmniejszenie ilości białych krwinek dotyczące tylko jednego typu składników lub proporcjonalnie wszystkich, jest dowodem obniżonej odporności organizmu i o chorobach, których organizm nie był w stanie zwalczyć

  • ciężkie zakażenia bakteryjne (np. posocznica inaczej sepsa)
  • zakażenia wirusowe organizmu (np. grypa, ospa wietrzna, zapalenie wątroby), które mogą tymczasowo zaburzyć czynności szpiku kostnego
  • wrodzone zaburzenia czynności szpiku kostnego
  • choroby autoimmunologiczne niszczące białe ciałka krwi
  • rak szpiku lub inne choroby niszczące szpik
  • niektóre leki (np. diuretyki, antybiotyki, niektóre psychotropy)

Pozostałe czynniki, które mogą mieć wpływ na obniżony poziom białych krwinek

  • chemioterapia i radioterapia
  • przedwczesne niszczenie komórek krwi przez śledzionę (hipersplenizm)
  • niedokrwistość a plastyczna
  • nadczynność tarczycy
  • HIV/AIDS
  • białaczka
  • wrodzone zaburzenie polegające na zmniejszonej produkcji neutrofilów – zespół Kostmanna
  • zwłóknienie szpiku
  • choroby pasożytnicze
  • reumatoidalne zapalenie stawów
  • zatrucia przewlekłe lub ostre substancjami organicznymi (farby oleje, rozpuszczalniki)
  • niedobory witamin

Leukopenia przebiega bezobjawowo, przynajmniej w początkowym stadium, jest wykrywana podczas badania morfologii krwi. Wyniki z pewnością będą powtórzone i lekarz przeprowadzi wywiad w kierunku innych objawów i chorób przebytych pacjenta. Jeżeli wyniki się potwierdzą i nie da się wyeliminować czynników, które mogły ją wywołać (np. odstawienie leków, które ją wywołały),  to lekarz zaleci leczenie farmakologiczne, które wyrównają poziom leukocytów.

Leukocytoza – podwyższone leukocyty

Wyniki leukocytów powyżej normy (podwyższone leukocyty) – leukocytoza, są powodem do niepokoju, w zależności od wyniku, jaki otrzymamy, który z rodzajów leukocytów występuje w krwi obwodowej w liczbie zwiększonej, mamy do czynienia z neutrofilią, eozynofilią, bazofilią, limfocytozą. Najczęściej leukocytoza przebiega z neutrofilią.

Leukocytoza może świadczyć o zakażeniach wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych, a także podczas krwotoków i toczących się w organizmie procesach zapalnych.

Podwyższony poziom leukocytów występuje także przy zawale serca, martwicy wątroby, zaburzeniach metabolicznych, w przypadku uszkodzeń tkanek np. po urazach, operacjach, w wyniku oparzeń. Z kolei nawet dolegliwości od zwykłej grypy do nowotworów włącznie mogą obniżyć poziom leukocytów. Limfocyty to szczególny rodzaj leukocytów, ich poziom wzrasta jako reakcja organizmu na infekcję.

Naturalnie występuje wzrost leukocytów u kobiet w ciąży oraz po wysiłku fizycznym oraz w sytuacjach dużego stresu.

Leukocytozie mogą towarzyszyć inne objawy:

  • osłabienie
  • senność i złe samopoczucie
  • nadmierna potliwość
  • gorączka
  • krwotoki z nosa
  • zażółcenie skóry podobne do żółtaczki
  • siniaki pojawiające się z byle przyczyny
  • zawroty głowy
  • bóle brzucha, głowy, kości, mięśni i pleców
  • problemy z widzeniem
  • problemy z apetytem i chudnięcie
  • różne stany zapalne
  • lęki, stany rozdrażnienie, objawy depresji
  • duszności

Takie objawy zawsze należy zgłosić podczas wizyty u lekarza. Z pewnością lekarz zleci powtórne badanie krwi oraz przeprowadzi wywiad. Leczenie będzie zależne od tego jaka chorobę zdiagnozuje lekarz hematolog.

Limfocyty to krwinki białe z grupy leukocytów. Dzięki działaniu limfocytów organizm jest w stanie sobie poradzić z pojawiającymi się komórkami nowotworowymi oraz stanami zapalnymi. Są to tzw. obrońcy organizmu, poziom ich rośnie w przypadku różnych chorób – to reakcja obronna organizmu. Obniżone limfocyty i podwyższone limfocyty to stan, który wymaga konsultacji lekarszkiej.