Rehabilitacja po udarze mózgu

Leczenie takiej groźnej choroby jak udar mózgu musi być poprzedzone dokładna diagnostyką.

Badania i leczenie chorego z udarem mózgu

Chorym na udar mózgu wykonuje się szereg badań w celu ustalenia miejsca i stopnia uszkodzenia mózgu oraz poznania charakteru udaru i wykluczenia innych chorób. Niektóre badania wykonywane przy udarze:

  1. Elektrokardiogram – wykrycie zaburzeń pracy serca.
  2. Badania krwi – poziom cukru, cholesterol, zaburzenia krzepnięcia, elektrolity.
  3. Tomograf komputerowy głowy (TK) – potwierdzenie rozpoznania i ustalenie, czy udar jest krwotoczny, czy niedokrwienny.
  4. Ultrasonograf tętnic (USG) – ustalenie czy są zwężenia lub niedrożność tętnic szyjnych.
  5. Rezonans magnetyczny (NMR) – badanie rozstrzygające w razie wątpliwości.

Rodzaj badań wykonywanych u pacjenta z udarem mózgu określa lekarz i on decyduje o sposobie leczenia. Najczęściej jest to leczenie szpitalne, najlepiej na specjalnych oddziała udarowych, dobrze przygotowanych do rozpoznawania i leczenia przypadków udaru mózgu. Decydujący jest czas, w jakim pacjentowi zostanie udzielona specjalistyczna pomoc, dlatego nie należy zwlekać z wezwanie pogotowia ratunkowego.

Sposób leczenia zależy od tego, czy był to udar krwotoczny, czy niedokrwienny, jaki czas minął od wystąpienia pierwszych objawów, oraz od towarzyszących innych dolegliwości lub chorób.

Rehabilitacja po udarze

Udar mózgu to nagłe zdarzenie, zachorowanie, w którym występują ogniskowe zmiany neurologiczne w wyniku zaburzeń w krążeniu mózgowym. Udary niedokrwienne stanowią ok. 80% wszystkich udarów, udary krwotoczne ok. 20%.

Rehabilitacja po udarze to bardzo złożony proces zależny od tego, czy chory miała udar niedokrwienny  (zawał mózgu)  czy udar krwotoczny (wylew), zależy od oceny zdrowia chorego, której dokonuje lekarz neurolog już od pierwszych dni udaru jeszcze na oddziale udarowym. Rehabilitacja po udarze zaczyna się więc zależnie od stanu zdrowia chorego jeszcze w czasie pobytu chorego w szpitalu. Terapia ta jest bardzo indywidualnie dobierana przez rehabilitanta, jeżeli chodzi o dochodzenie do sprawności czuciowej i fizycznej oraz psychologa przy odzyskiwaniu sprawności psychicznej, a także logopedy, kiedy udar spowodował zaburzenia mowy.

Rehabilitacja pacjenta leżącego po udarze obejmuje: pielęgnację chorego, niedopuszczenie do powstania odleżyn, poprawa krążenia, poprawę czucia, usprawnienie funkcjonowania narządów ruchu, pionizacja, uelastycznianie tkanek oraz zapobieganie powstawania przykurczów. U lekarzy ze znacznym porażeniem jednostronnym najważniejsze jest, aby ocenić palpacyjnie stopień uszkodzenia tkanek. Zaczyna się od głaskania i lekkiego masowania tych porażonych części ciała, aby stopniowo przywracać zaburzone czucie, szczególnie dotyczy to porażonej części twarzy oraz kończyny górnej i dolnej. Jest to rehabilitacja, którą można za zgodą lekarza rozpocząć już nawet w 3-9 dniu po udarze. Kolejny etap to masaż głębszy porażonych części kończyn poprzez rozcieranie, ugniatanie, podłużne, uciski jednocześnie, masaż stopniowo może być coraz głębszy, ale powolny.

Niedowład po udarze jest zazwyczaj jednostronny, w którym najwcześniej ustępują stany porażenia twarzy i kończyny dolnej, natomiast najdłużej potrafią utrzymywać się stany porażenia ręki a najbardziej palców. Kończyna górna jest w przywiedzeniu, zgięta w stawie łokciowym, nawróconym przedramieniem i zgiętym nadgarstkiem i palcami. Kończyna dolna jest usztywniona, nadmiernie wyprostowana w stawie kolanowym, a stopa ustawiona w silnym zgięciu podeszwowym.

Podczas chodzenia chory pochyla się zawsze w stronę nieporażonej części ciała, przerzuca prażoną kończynę dolną półkolem do przodu, a przy utraconej zdolności zginania w stawie kolanowym i biodrowym może oderwać opadającą stopę od ziemi. Takie poruszanie się musi nadal rehabilitowane, aby zniwelować w następstwie skłonność do asymetrii całego układu mięśniowo-szkieletowego i dlatego również z tego powodu konieczna jest fizykoterapia bardzo indywidualnie dobrana do stanu chorego. Przede wszystkim przed podjęciem ćwiczeń usprawniających kończyny należy zwrócić uwagę na bóle głowy u chorego, na skłonność do zawrotów głowy, wahań ciśnienia tętniczego i wprowadzać rehabilitację ruchową stopniowo i ostrożnie pod okiem doświadczonego rehabilitanta. Rehabilitacja może być prowadzona zależnie od stanu i możliwości samodzielnego poruszania się na oddziale szpitalnym rehabilitacyjnym albo ambulatoryjnie w otwartych placówkach rehabilitacyjnych.

Ćwiczenia usprawniające: to najczęściej ćwiczenia kończyn w podwieszeniu bez obciążeń, ćwiczenia rozciągające przy drabince z taśmą, ćwiczenia rozciągające stóp, ud, z piłką na materacu oraz rowerek rehabilitacyjny Wskazane są spacery (w miarę możliwości pacjenta), oczywiście należy chronić głowę i ramiona przed nadmiernym słońcem i przegrzaniem. Zależnie od stanu chorego i wskazań lekarza należy kontynuować rehabilitacje po udarze po wyjściu ze szpitala.