Mononukleoza zakaźna – objawy i leczenie
Mononukleoza (inaczej angina monocytowa lub gorączka gruczołowa), czyli „choroba pocałunków” to choroba przypominająca grypę. Dlatego jej rozpoznanie jest utrudnione.
Mononukleoza zakaźna
Mononukleoza zakaźna to choroba wirusowa wieku dziecięcego i okresu dojrzewania. Wywołuje ją wirus Epsteina-Barr, który przenosi się drogą kropelkową – kaszel, pocałunki, picie ze wspólnego naczynia, jedzenie tymi samymi sztućcami, u dzieci poprzez branie zabawek do buzi. Z tych względów najwięcej zachorowań jest u dzieci od wieku przedszkolnego do okresu dojrzewania. Przebycie mononukleozy daje trwałą odporność na wirus EBV, ale pozostaje on w organizmie do końca życia (większość ludzi jest nosicielami).
Mononukleoza – objawy
Wirus przedostaje się do ślinianek i tam się namnaża. Po około 30-50 dniach występują pierwsze objawy mononukleozy, które przypominają objawy przeziębienia – katar, wysoka temperatura, bóle mięśni, zapalenie migdałów. Pierwsze objawy mononukleozy mogą przypominać również objawy anginy – wysoka gorączka, ból gardła, migdały ropne. Właściwe objawy mononukleozy pojawiają się po kilku dniach:
- powiększone węzły chłonne pod pachami, w pachwinach, pod żuchwą i na szyi – twarde, bolesne dotykowo,
- silny ból gardła i powiększone migdały, szary nalot na migdałach wywołuje nieprzyjemny zapach z ust,
- wysoka gorączka (do 40°C) utrzymująca się nawet 2 tygodnie,
- silny katar
- dość często – bóle brzucha (wirus EBV może atakować wątrobę i śledzionę),
- czasami – opuchlizna, objawy żółtaczki
Mononukleoza u dzieci
Dzieci przechodzą mononukleozę łagodnie, czasem niezauważalnie, bezobjawowo. Wiele osób nawet nie wie, że przechodziło mononukleozę w dzieciństwie. Może występować gorączka, ogólne osłabienie, powiększenie węzłów chłonnych, ból gardła i obrzęk twarzy.
Mononukleoza u dorosłych
Przebieg mononukleozy u dorosłych jest cięższy, a objawy silniejsze, tym silniejsze im chory jest starszy. Silne objawy mononukleozy u dorosłych mogą być mylone z infekcją bakteryjną, ale leczenie antybiotykiem w tym wypadku jest oczywiście nieskuteczne. Czasami oprócz wymienionych wcześniej objawów występuje zapalenie spojówek.
Mononukleoza – diagnoza i leczenie
Diagnoza jest utrudniona przez mylące objawy, ale wątpliwości rozwiewa badanie krwi, ponieważ wirus EBV atakuje krwinki białe, konkretnie limfocyty B. Zmiany, które wywołuje wirus wykrywa zwykły test szkiełkowy wykonywany w warunkach ambulatoryjnych. Czasami test szkiełkowy daje wyniki niewłaściwe, wtedy trzeba wykonać znacznie droższe badanie – test serologiczny, który wykrywa przeciwciała wirusa EBV. Wykonywane jest w przypadku bardzo silnych objawów choroby.
Nie ma leków na mononukleozę, nie ma również szczepionki. Organizm sam musi zwalczyć chorobę, ale można mu w tym pomóc. Zalecenia dla chorego:
- chory powinie leżeć, dużo spać i wypoczywać,
- zwalczać objawy: gorączka, ból i ból gardła za pomocą leków bez recepty,
- pić dużo płynów, zapobiegać odwodnieniu,
- dostarczać organizmowi dużo witamin w pokarmach,
- unikać wysiłku fizycznego w trakcie choroby i w pewnym okresie po chorobie,
- lekkostrawna dieta.
Mononukleoza – powikłania
Powikłania po mononukleozie nie są zbyt częste, ale jeśli wystąpią, mogą być groźne:
- duszność, utrudnienia oddychania,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie trzustki,
- zapalenie wątroby,
- żółtaczka,
- pęknięcie śledziony,
- powikłania związane z układem krwionośnym -zniszczenie czerwonych krwinek, mniejsza liczba białych krwinek i płytek krwi.
Mononukleoza – profilaktyka
Nosicielami wirusa EBV jest większość z nas, więc nie da się uniknąć kontaktu z wirusem. Należy unikać kontaktów z osobami chorymi lub takimi, które chorowały niedawno. Unikanie używania tych samych naczyń i sztućców ogranicza ryzyko zachorowania. Ważne jest unikanie przez dzieci brania do buzi zabawek, to najczęściej występująca droga zakażenia.
Trzeba zaznaczyć, że wirus Epsteina-Barr może mieć związek z nowotworami takimi, jak chłoniak Burkitta, ziarnica złośliwa i kilkoma innymi nowotworami. Zachorowanie na mononukleozę nie jest jednak czynnikiem ryzyka chłoniaka Burkitta i innych nowotworów.