Mononukleoza zakaźna – objawy i leczenie

Mononukleoza (inaczej angina monocytowa lub gorączka gruczołowa), czyli „choroba pocałunków” to choroba przypominająca grypę. Dlatego jej rozpoznanie jest utrudnione.

Mononukleoza zakaźna

Mononukleoza zakaźna to choroba wirusowa wieku dziecięcego i okresu dojrzewania. Wywołuje ją wirus Epsteina-Barr, który przenosi się drogą kropelkową – kaszel, pocałunki, picie ze wspólnego naczynia, jedzenie tymi samymi sztućcami, u dzieci poprzez branie zabawek do buzi. Z tych względów najwięcej zachorowań jest u dzieci od wieku przedszkolnego do okresu dojrzewania. Przebycie mononukleozy daje trwałą odporność na wirus EBV, ale pozostaje on w organizmie do końca życia (większość ludzi jest nosicielami).

Mononukleoza – objawy

Wirus przedostaje się do ślinianek i tam się namnaża. Po około 30-50 dniach występują pierwsze objawy mononukleozy, które przypominają objawy przeziębienia – katar, wysoka temperatura, bóle mięśni, zapalenie migdałów. Pierwsze objawy mononukleozy mogą przypominać również objawy anginy – wysoka gorączka, ból gardła, migdały ropne. Właściwe objawy mononukleozy pojawiają się po kilku dniach:

• powiększone węzły chłonne pod pachami, w pachwinach, pod żuchwą i na szyi – twarde, bolesne dotykowo,
• silny ból gardła i powiększone migdały, szary nalot na migdałach wywołuje nieprzyjemny zapach z ust,
• wysoka gorączka (do 40°C) utrzymująca się nawet 2 tygodnie,
• silny katar
• dość często – bóle brzucha (wirus EBV może atakować wątrobę i śledzionę),
• czasami – opuchlizna, objawy żółtaczki

Mononukleoza u dzieci

Dzieci przechodzą mononukleozę łagodnie, czasem niezauważalnie, bezobjawowo. Wiele osób nawet nie wie, że przechodziło mononukleozę w dzieciństwie. Może występować gorączka, ogólne osłabienie, powiększenie węzłów chłonnych, ból gardła i obrzęk twarzy.

Mononukleoza u dorosłych

Przebieg mononukleozy u dorosłych jest cięższy, a objawy silniejsze, tym silniejsze im chory jest starszy. Silne objawy mononukleozy u dorosłych mogą być mylone z infekcją bakteryjną, ale leczenie antybiotykiem w tym wypadku jest oczywiście nieskuteczne. Czasami oprócz wymienionych wcześniej objawów występuje zapalenie spojówek.

Mononukleoza – diagnoza i leczenie

Diagnoza jest utrudniona przez mylące objawy, ale wątpliwości rozwiewa badanie krwi, ponieważ wirus EBV atakuje krwinki białe, konkretnie limfocyty B. Zmiany, które wywołuje wirus wykrywa zwykły test szkiełkowy wykonywany w warunkach ambulatoryjnych. Czasami test szkiełkowy daje wyniki niewłaściwe, wtedy trzeba wykonać znacznie droższe badanie – test serologiczny, który wykrywa przeciwciała wirusa EBV. Wykonywane jest w przypadku bardzo silnych objawów choroby.

Nie ma leków na mononukleozę, nie ma również szczepionki. Organizm sam musi zwalczyć chorobę, ale można mu w tym pomóc. Zalecenia dla chorego:

• chory powinie leżeć, dużo spać i wypoczywać,
• zwalczać objawy: gorączka, ból i ból gardła za pomocą leków bez recepty,
• pić dużo płynów, zapobiegać odwodnieniu,
• dostarczać organizmowi dużo witamin w pokarmach,
• unikać wysiłku fizycznego w trakcie choroby i w pewnym okresie po chorobie,
• lekkostrawna dieta.

Mononukleoza – powikłania

Powikłania po mononukleozie nie są zbyt częste, ale jeśli wystąpią, mogą być groźne:

• duszność, utrudnienia oddychania,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie trzustki,
• zapalenie wątroby,
• żółtaczka,
• pęknięcie śledziony,
• powikłania związane z układem krwionośnym -zniszczenie czerwonych krwinek, mniejsza liczba białych krwinek i płytek krwi.

Mononukleoza – profilaktyka

Nosicielami wirusa EBV jest większość z nas, więc nie da się uniknąć kontaktu z wirusem. Należy unikać kontaktów z osobami chorymi lub takimi, które chorowały niedawno. Unikanie używania tych samych naczyń i sztućców ogranicza ryzyko zachorowania. Ważne jest unikanie przez dzieci brania do buzi zabawek, to najczęściej występująca droga zakażenia.

Trzeba zaznaczyć, że wirus Epsteina-Barr może mieć związek z nowotworami takimi, jak chłoniak Burkitta, ziarnica złośliwa i kilkoma innymi nowotworami. Zachorowanie na mononukleozę nie jest jednak czynnikiem ryzyka chłoniaka Burkitta i innych nowotworów.