Kolonoskopia

Kolonoskopia jest to inaczej badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Odbywa się przez wprowadzenie przez odbyt specjalnego wziernika zwanego kolonoskopem, który jest giętką prowadnicą wyposażoną na końcu w kamerę ze źródłem światła umożliwiającą obejrzenie od wewnątrz błony śluzowej badanego odcinka przewodu pokarmowego i przesłanie obrazu na zewnątrz na obraz monitora celem obserwacji w trakcie badania przez lekarza.

Wskazania do wykonania kolonoskopii

Kolonoskopia diagnostyczna jelita grubego w przypadku podejrzenia raka jelita grubego, w przypadku krwawień z przewodu pokarmowego oraz obecności krwi w kale. Powód do wykonania kolonoskopii jest nie tylko u osób z tzw. grupy ryzyka, czyli takich gdzie w najbliższej rodzinie był nowotwór jelita grubego, ale również u osób z niedokrwistością, zaburzeniami w procesie wypróżniania, zaparciami, silnymi bólami brzucha, przy hemoroidach i podejrzeniu polipów w badaniu rektoskopowym odbytnicy (jak skieruje proktolog). Polipy pozostawione w jelicie mogą przekształcić się w raka jelita grubego.

Kolonoskopia terapeutyczna – w trakcie tego badania, w razie potrzeby istnieje możliwość przy pomocy dodatkowo wprowadzonego wyposażenia przeprowadzenie małych zabiegów takich jak usunięcie polipów (polpektomia) lub ciał obcych, można też usunąć niebezpieczne przewężenia w jelicie powstające na skutek przebiegu różnych schorzeń. Jest to bardzo ważne, gdyż polipy pozostawione w jelicie mogą przekształcić się w rak jelita grubego.

Kolonoskopia profilaktyczna dotyczy pacjentów, którzy są narażeni albo chorzy na różne schorzenia jelit, np. choroba Leśniewskiego-Crohna, czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Badanie kolonoskopowe należy wykonać po wcześniejszym dokładnym przygotowaniu jelita.

Przygotowanie do kolonoskopii

Dobre przygotowanie jelita do kontroli poprawia jakość badania oraz skraca czas jego wykonania.
Placówka, która ma wykonać badanie, wyposaża pacjenta w pisemną informację dotycząca przygotowania oraz w 3 saszetki środka przeczyszczającego Fortrans (albo receptę na ten środek, jeżeli badanie jest na skierowanie lub odpłatne).

7 dni przed badaniem nie spożywać warzyw i owoców pestkowych, pestek (dynia, słonecznik mak, siemię lniane), ciemnego pieczywa. Zalecana dieta półpłynna, makaron, ryż, gotowane mięso i ryby, napoje niegazowane, herbata, kawa.

1 dzień przed badaniem lekkostrawne śniadanie: lekka herbata, bułeczka, ok godz. 14-15 przecedzony bulion, po godz. 15 woda, herbata można ssać landrynki, miód.

Picie środka przeczyszczającego w 2 dawkach podzielonych tzn. 1,5 saszetki rozpuszczone w 1,5 litra wody niegazowanej w odstępach co 15 minut odbywa się w ściśle wyznaczonych godzinach zaznaczonych na kartce przygotowania do kolonoskopii zależnie od tego, czy badanie będzie następnego dnia rano, czy po południu.

W dniu badania – osoby regularnie przyjmujące leki (nadciśnieniowe, przeciwpadaczkowe, nasercowe) zażywają ich poranną dawkę, popijając wodą niegazowaną. Do czasu badania nie spożywać pokarmów; do 2 godz. przed planowaną godziną badania można pic dowolną ilość płynów niegazowanych i klarownych (także herbata), można ssać landrynki. Jeżeli badanie ma być w znieczuleniu (określa lekarz) nie należy niczego przyjmować doustnie do 4-6 godz. przed badaniem.

Kolonoskopia – badanie

Pacjent po założeniu odzieży ochronnej kładzie się na leżance w pozycji embrionalnej – leżąc na boku, nogi podciągnięte w kierunku podbródka (jeżeli jest taka potrzeba, lekarz może zasugerować zmianę pozycji). Początkowo dokładnym oględzinom jest poddawane ujście odbytu, po wprowadzeniu endoskopu do jelit jest wdmuchiwane powietrze, dzięki czemu jest możliwe rozszerzenie ścian jelita i dokładne ich obejrzenie całego odcinka jelita grubego. W trakcie badania z jelit może wydobywać się płyn lub gazy, ale to nie powinno budzić dyskomfortu pacjenta. Badanie trwa zazwyczaj 15-40 min, omawiane jest w trakcie badania z pacjentem i pokazywane na monitorze.

Po badaniu pacjent otrzymuje wynik z opisem i zdjęciem. Na badanie najlepiej zgłosić się z osobą towarzyszącą a w przypadku wykonania badania w znieczuleniu nie wolno prowadzi c samochodu przez kilka godzin. Po badaniu można zacząć stopniowo wprowadzać normalną dietę.

W Polsce jest prowadzony Program Badań Przesiewowych raka jelita grubego, gdzie bezpłatnym badaniem kolonoskopowym objęte są osoby w wieku 55-64 lat, otrzymując zaproszenie za pomocą poczty. Wskazania do kolejnego badania zawsze są zapisane na wyniku.