Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego (IBS) to przewlekła choroba przewodu pokarmowego, której charakterystycznymi objawami są bóle brzucha oraz zaburzony rytm wypróżnień. O zespole jelita drażliwego mówi się wówczas, gdy objawy te nie wynikają z uszkodzenia jelit lub nieprawidłowej przemiany materii. Choroba IBS występuje u 10-20% dorosłych ludzi, w większości u kobiet

Przyczyny zespołu jelita drażliwego

Nie są znane konkretne przyczyny tej choroby, ale opisano kilka czynników, które maja wpływ na rozwój zespołu jelita drażliwego:

• przebycie infekcji jelitowej (czerwonki lub innej)
• nadwrażliwość jelita grubego – zwiększona odpowiedź ruchowa jelita, które pobudzane jest pożywieniem, niektórymi hormonami lub lekami
• zaburzenia czucia trzewnego – potwierdza to niski próg bólu odbytnicy rozszerzanej balonem
• pewne zaburzenia psychiczne
• zbyt duży wzrost flory bakteryjnej
• spożywanie pokarmów pozbawionych błonnika

Postacie zespołu jelita drażliwego

• biegunkowa
• zaparciowa
• mieszana

Objawy zespołu jelita drażliwego

Objawy zazwyczaj są powodowane sytuacją stresową:

• biegunka – zazwyczaj rano, po stresie, po posiłku
• zaparcia
• skurczowe bóle brzucha, ostre, nękające. Zwykle po posiłkach i w trakcie biegunki
• zgaga
• ból głowy
• zmęczenie
• nudności, wymioty
• wzdęcie brzucha
• gazy, odbijanie
• częstomocz
• zaburzenia miesiączkowania

Diagnostyka zespołu jelita drażliwego

Wykonuje się następujące badania

• OB
• morfologia
• badanie biochemiczne krwi
• badanie moczu
• badanie kału na obecność pasożytów i krwi utajonej
• test wodorowy
• badanie stolca na posiew bakteriologiczny
• rektoskopia

Jeśli z wywiadu z pacjentem wynika tak konieczność, to wykonuje się dodatkowe badania:

• USG
• tomografia komputerowa jamy brzusznej
• test na tolerancje laktozy
• kolonoskopia
• badania radiologiczne jelit cienkiego

Diagnozując zespół jelita drażliwego, trzeba wykluczyć inne choroby, np.

• celiakia
• uchyłki okrężnicy
• biegunka związana z nadużywaniem środków przeczyszczających
• rak jelita grubego
• guzy
• cukrzyca
• nadczynność tarczycy
• zapalenia jelit

Leczenie zespołu jelita drażliwego

Leczenie ogranicza się do złagodzenia objawów choroby, dlatego ważna jest dieta. Przede wszystkim trzeba zastosować dietę FODMAP o małej zawartości polioli, oligosacharydów, disacharydów oraz monosacharydów (cukry proste).

Produkty z małą zawartością FODMAP:

owoce – grejpfruty, banany, winogrona, truskawki, kiwi, mandarynki i pomarańcze

warzywa – ogórki, pomidory, kapusta chińska, marchew

produkty mleczne – ser szwajcarski, mozzarella, bri, cheddar masło

inne – cukier (kryształ), aspartam, stewia, orzechy włoskie, ziemne, pestki dyni, pieczywo bezglutenowe, owsiane, ryż, ryby, mięso, drób, jaja

W diecie ważna jest wysoka zawartość błonnika, zwłaszcza jego składników rozpuszczalnych w wodzie (pektyny, śluzy roślinne, gumy, hemicelulozy). Uwaga otręby pszenicy zawierają błonnik, ale pszenica jest niezalecana. Przy zespole jelita drażliwego jemy mniej, ale częściej i obserwujemy objawy, które pojawiają się po posiłku.

Produkty niezalecane, o dużej zawartości FODMAP:

owoce – nektarynki, mandarynki, brzoskwinie, śliwki, wiśnie, morele, jabłko, gruszka

warzywa – cebula, karczochy, szparagi, czosnek, por, kapusta włoska, kalafior

produkty mleczne – mleko krowie, ser biały, jogurt, śmietana

inne – przetwory z żyta, pszenicy, jęczmienia, pistacje, orzechy nerkowca

Biorąc pod uwagę, że objawy wywoływane są w sytuacjach stresowych trzeba ograniczać stres oraz zdecydować się na psychoterapię.

Jeśli chodzi o leki można spróbować stosować Iberogast oraz zioła: kminek, liść melisy, mięty pieprzowej, kwiat rumianku, owoce ostropestu, korzeń lukrecji i arcydzięgielu.