Toksoplazmoza

Toksoplazmoza to choroba odzwierzęca, występuje wszędzie, na wszystkich kontynentach. Należy do najczęstszych zakażeń pasożytniczych. Toksoplazmoza jest chorobą inwazyjną występującą u ludzi i zwierząt, która jest wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Żywicielem ostatecznym są koty domowe i inne zwierzęta z rodziny kotów. Toksoplazmoza nabyta przenosi się ze zwierząt na ludzi. Człowiek i wszystkie ssaki oraz ptaki to żywiciele pośredni. Jest bardzo duży procent ludzi zarażonych, ale tylko niewielka ilość ich choruje, reszta to nosiciele.

Typy toksoplazmozy:

• Ze względu na sposób zarażenia: toksoplazmoza wrodzona lub nabyta
• Ze względu na występujące objawy: toksoplazmoza objawowa lub utajona

Zakażenie toksoplazmozą nabytą

Najważniejsza droga to spożycie zakażonego mięsa, kiedy jest surowe lub niedogotowane, a zakażone jest cystami Toxoplasma gondii. Można też zarazić się podczas niezachowania należytej higieny przygotowywania posiłków, tzn. pokarm może być ze śladami śliny, kału, moczu zwierząt chorych na toksoplazmozę. Właśnie w moczu, kale i ślinie zwierząt mogą być trofozoity Toxoplasma gondii. W związku z tym, że są w ślinie, to również droga kropelkowa jest możliwą drogą zakażenia. Można się zarazić także podczas transplantacji, zakłucia skażoną igłą, podczas przetaczania krwi.

Toksoplazmoza może przebiegać pod postaciami objawowymi identyfikującymi się z objawami różnych zespołów, szczególnie dominują objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego i narządów wewnętrznych. Inwazja toksoplazmozy u ludzi przebiega najczęściej bezobjawowo i stąd jest bardzo trudna do zdiagnozowania.

Szczególnie niebezpieczna jest u kobiet w ciąży, bo bardzo często jest przyczyną poronień i wczesnych porodów.

Toksoplazmoza wrodzona

Toksoplazmoza wrodzona wykazuje zróżnicowane objawy, zależnie od stopnia zaawansowania ciąży, kiedy nastąpiło zakażenie.

Objawy toksoplazmozy wrodzonej

• wodogłowie
• małogłowie
• zapalenia naczyniówki, siatkówki
• zwapnienia śródmózgowe

W przebiegu toksoplazmozy wrodzonej  obserwuje się towarzyszący chorobie niedorozwój umysłowy. Inne objawy wrodzonej toksoplazmozy to: małopłytkowość, powiększenie węzłów chłonnych, zapalnie mięśnia sercowego. U płodu najczęściej dochodzi do nieuleczalnych wad przeważnie ośrodkowego układu nerwowego i niestety ta choroba kończy się dla nich śmiercią.

U dzieci i u dorosłych występują dwie postaci toksoplazmozy tzn. ostra i przewlekła.

W ostrej postaci toksoplazmozy zapaleniu ulegają węzły chłonne (powiększone), szczególnie szyjne. Występują bóle głowy, gorączka i objawy grypopodobne, zdarza się zapalenie mózgu i opon mózgowych.

Postać przewlekła toksoplazmozy zdarza się rzadko. Objawy przewlekłej tosoplazmozy to nawracające bóle głowy, gorączka, bóle stawowe, zapalenie węzłów chłonnych, problemy zapalne z wątrobą, śledzioną, sercem, płucami, odśrodkowym układem nerwowym, oczami.

Rozpoznanie odbywa się głównie na podstawie oceny wyników badań immunologicznych. Z surowicy krwi określa się miano przeciwciał przeciwtoksoplazmozowych klasy IgM i IgG.

U kobiet w ciąży niezbędna jest stałą kontrolą lekarza-ginekologa co 6 tygodni. Uszkodzenia narządowe u noworodka najczęściej są nieuleczalne i kończą się śmiercią.

Leczenie toksoplazmozy nabytej (zarażenie drogą pokarmową) odbywa się antybiotykami, niekiedy kilkakrotnie powtarzanymi kuracjami.

Profilaktyka toksoplazmozy

Przestrzeganie higieny, przygotowywani posiłków:

• nie spożywać surowego, niedogotowanego mięsa
• odpowiednia obróbka mięsa (w temp. powyżej 70 °C)
• mrożenie mięsa poniżej -20 °C
• dokładne mycie warzyw i owoców (szczególnie przeznaczonych do spożycia na surowo)
• niespożywanie żywności nieprzebadanej (nieznanego pochodzenia)
• nie pić skażonej, nieprzegotowanej wody
• higiena zlewów, blatów, deseczek kuchennych, gąbek do mycia naczyń
• używanie rękawiczek ochronnych przy pracach z mięsem i surowymi warzywami i owocami
• zabezpieczanie produktów spożywczych przed muchami, mrówkami itp.
• unikanie kontaktu z odchodami kocimi moczem, kałem w piaskownicach, ogrodach, kocich kuwetach, częsta wymiana ziemi w tych miejscach
• prace polowe w ogrodach prowadzić w rękawiczkach ochronnych i wyrzucać je po użyciu.

Profilaktykę szczególnie należy stosować u kobiet w ciąży, osób ze zmniejszoną odpornością (osoby z nowotworami krwi, chorzy na AIDS, chorzy w czasie terapii immunosupresyjnej), biorców przeszczepów, pracowników medycznych.