Kreatynina

Kreatynina jest produktem metabolizmu i poprzez krew przedostaje się do nerek i jest wydalana z moczem. Znajomość poziomu kreatyniny pozwala na monitorowanie stanu nerek. Kreatynina we krwi i w moczu, stwarza pewne możliwości diagnostyczne.

Kreatynina w surowicy

Kreatynina jest organicznym związkiem chemicznym, powstającym w wyniku przemiany materii. Jest wynikiem rozpady fosforanu kreatyny, a w obecna w mięśniach odpowiada za dostarczanie energii. Kreatynina przedostaje się do krwi, transportowana jest do nerek i wydalana z moczem. Jeśli nerki nie pracują prawidłowo, to kreatynina nie jest wydalana z moczem w wystarczającym stopniu. Wtedy wzrasta stężenie kreatyniny we krwi, dlatego badanie tego stężenia w surowicy krwi pozwala na ocenę stanu nerek. Ocenia się przesączanie kłębuszkowe, a więc prawidłowość oczyszczania krwi z substancji toksycznych będących produktem procesów metabolicznych. Dokładniejsze badanie to dobowa ocena wydalania kreatyniny w moczu – klirens kreatyniny.

Wskazania do badania stężenia kreatyniny w surowicy krwi

Oznaczanie poziomu kreatyniny w surowicy krwi wykonuje się w przypadkach:

• ocena stanu nerek przy ostrej niewydolności nerek (ONN) oraz przewlekłej chorobie nerek (PchN),
• zabiegi kardiochirurgiczne, chirurgii ogólnej, naczyniowej i inne,
• badania przy innych ciężkich chorobach (niewydolność serca, wątroby, trzustki), którym może towarzyszyć uszkodzenie nerek,
• po przeszczepie nerek w celu sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania,
• u pacjentów dializowanych, ocena skuteczności dializy,
• badania diagnostyczne takie jak: tomografia komputerowa angio-TK, rezonans magnetyczny MRI, arteriografia, koronarografia – w przypadkach, w których pacjentowi podawany jest kontrast.

Poziom kreatyniny – norma kreatyniny w surowicy krwi

Wyniki badań kreatyniny zależą od wagi ciała, masy mięśniowej oraz w niewielkim stopniu od metody oznaczania. Prawidłowe stężenie kreatyniny w surowicy krwi dla osób dorosłych powinno mieścić się w granicach 0,6-1,3 mg/dl (53-115 µmol/l). Z uwagi na na to, że kobiety maja zazwyczaj mniejszą wagę i masę mięśniową normy kreatyniny dla kobiet przyjmuje się w wysokości 0,6-1,1 mg/dl, a dla mężczyzn 07-1,3 mg/dl. Podobnie niższe normy kreatyniny obowiązują dla niemowląt (0,2–0,4 mg/dl ), dzieci (0,3–0,7 mg/dl ) i młodzieży (0,5–1,0 mg/dl ). Pewnym odstępstwem jest norma kreatyniny dla noworodków, która wynosi 0,3–1,0 mg/dl.

Niska kreatynina we krwi– z czym jest związana

Przyczyny znacznie obniżonego poziomu kreatyniny w surowicy krwi:

• niedożywienie, dieta polegająca na głodówce,
• zanik mięśni, miastenia,
• przyjmowanie leków moczopędnych, sterydowych leków przeciwzapalnych i przeciwalergicznych,
• może występować w czasie ciąży.

Podwyższona kreatynina – co może oznaczać

• zaburzenia czynności nerek,
• niewydolność nerek (ostra niewydolność nerek lub przewlekła choroba nerek),
• odwodnienie,
• uszkodzenie tkanki mięśniowej,
• zablokowane drogi moczowe,
• może występować w ciąży – rzucawka ciążowa lub stan przedrzucawkowy.

Badanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi – przygotowanie i wykonanie badań

Przed badaniem kreatyniny może wystąpić konieczność odstawienia niektórych leków. Badanie wykonuje się na czczo, po wypiciu szklanki wody, nie podejmując wzmożonego wysiłku w przeddzień badania, najlepiej przed godziną 08:00. Wszystko w celu uniknięcia zafałszowania wyniku badania poziomu kreatyniny. Oznaczanie stężenia kreatyniny w surowicy krwi wykonuje się nie wcześniej niż 7 dni przed zaplanowaną diagnostyką.