Hormony kobiece

Badania żeńskich hormonów płciowych, zazwyczaj wykonuje się, kiedy kobieta odczuwa niepokojące zmiany w organizmie. Takie zmiany mogą być efektem wahań i nieprawidłowości endokrynologicznych. Lekarz w trakcie wywiadu z pacjentką jest w stanie ukierunkować diagnozę w tym kierunku.

Objawy zaburzeń hormonalnych u kobiet

• przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie płciowe
• zaburzenia miesiączkowania
• szereg zaburzeń związanych z podwyższeniem tzw. męskich hormonów płciowych.

Diagnozowanie równowagi hormonalnej, diagnozowanie zaburzeń endokrynologicznych może być pomocne przy ustalaniu przyczyn niepłodności u kobiet. Czynności rozrodczego układu kobiety są regulowane hormonalnie przez podwzgórze, przysadkę i jajniki.

Bada się z krwi niżej wymienione hormony

1. Progesteron

Progesteron razem z estrogenem reguluje funkcje układu rozrodczego w trakcie trwania cyklu miesiączkowego. Progesteron w niewielkich ilościach jest produkowany przez korę nadnerczy. Poprzez badanie progesteronu potwierdza się występowanie owulacji oraz można zdiagnozować guzy nadnerczy.

Badania progesteronu należy wykonać w odpowiedniej fazie cyklu miesiączkowego po to, by ocenić czy wystąpiła owulacja. Oznaczenie stężenia progesteronu można też wykonać we wczesnym okresie ciąży, w przypadkach podejrzenia o poronienie, ciąży pozamacicznej celem oceny łożyska i prawidłowości stanu wewnątrzmacicznego płodu. Oczywiście jeżeli tylko występują nieprawidłowe krwawienia z macicy, również powinno wykonać się badanie progesteronu.

2. DHEA-S Siarczan dehydroepiandrostenidonu to jeden z hormonów wydzielany przez komorę nadnerczy. Ich wydzielanie jest regulowane nadrzędnie przez przysadkę i podwzgórze. Ten hormon jest często oznaczany równocześnie z testosteronem, bo mają podobne działanie jako badanie przesiewowe przy podejrzeniu u kobiet obecności zbyt dużej ilości męskich hormonów np. przy objawie nadmiernego owłosienia.

DHEA-S oznacza się również we wszystkich podejrzeniach guzów kory nadnerczy, zespołów nadnerczowo – płciowych, diagnostyki niektórych schorzeń pochodzących od jajników, łysienie u kobiet, zaburzeń miesiączkowania.

3. Estradiol (E2) to estrogen, który wykazuje się największą aktywnością biologiczną, wytwarzany przez komórki ziarniste dojrzwających pęcherzyków jajników i ciałka luteinowego. Łożysko wydziela estradiol w czasie ciąży. Kiedy oznacza się poziom estradiolu?

Wskazania do wykonania tego badania są wówczas, gdy występują zaburzenia funkcji jajników, jeżeli występują zaburzenia miesiączkowania (zarówno brak, jak i nieregularne miesiączki oraz krwotoki), określenie poziomu hormonów w okresie po menopauzalnym, kontrola owulacji, zaburzenia okresu pokwitania, diagnostyka guzów jajnika.

4. Luteotropina (LH) to gonadotropina przysadkowa wydzielana przez komórki gonadotropowe przedniego płata przysadki mózgowej. Pobudza jajeczkowanie (owulację) i wiązanie progesteronu w jajnikach. Poziom luteotropiny we krwi jest zależny od fazy cyklu. Podwyższony wynik uzyskuje się w przypadku gruczolaków przysadki i pierwotnej niedoczynności gonad. Obniżony poziom jest przy niewydolności przysadki.

Wskazaniem do badań są również trudności z zajściem w ciążę, choroby jajników, szczególnie ich niewydolność.

5. Folikulotropina (FSH) to hormon wydzielany przez przedni płat przysadki. Jego rolą jest pobudzanie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych do produkcji estrogenów we krwi. Poziom zależy od fazy cyklu, dlatego przy interpretacji wyniku istotne jest, w którym dniu cyklu pobrano krew do analizy.

Podwyższenie poziomu FSH obserwuje się przy:

• zaburzeniach pracy jajników

Obniżony poziom FSH występuje przy:

• wtórnej niedoczynności gonadotropowe
• w późnej fazie nadczynności przysadki

6. Prolaktyna to hormon produkowany przez specjalne komórki przedniego płata przysadki. Jest ona wydzielana w ciągu doby w sposób cykliczny. Największe stężenie jej jest w nocy. Prolaktyna jest odpowiedzialna za wydzielanie mleka w okresie poporodowym. Analizy prolaktyny są wykonywane w przypadku zaburzeń cyklu miesiączkowego, nadmiernego owłosienia czy mlekotoku.

Podwyższony poziom prolaktyny jest przyczyną większości zaburzeń miesiączkowych.

Podwyższone stężenie prolaktyny (hiperprolatynemia) jest poniższych przypadkach:

• ciąża
• stres
• stany przeciążenia umysłowego i fizycznego
• guzy przedniego płata przysadki
• gruczolak przysadki
• w ciężkiej niewydolności nerek
• w trakcie przyjmowania niektórych leków antydepresyjnych oraz obniżających ciśnienie krwi.

Przy podwyższonym poziomie prolaktyny obserwuje się zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia popędu, mlekotok, nadmierne owłosienie.

Obniżony poziom prolaktyny obserwowany jest :

• w niewydolności przysadki
• przy przyjmowaniu leków obniżających poziom prolaktyny

7. Testosteron to także hormon produkowany w jajnikach i korze nadnerczy u kobiet, jego poziom jest znacznie niższy u kobiet niż u mężczyzn. Wskazania do badania u kobiet to np. nadmierne owłosienie, guzy jajnika, przewlekły brak miesiączkowania, łysienie typu męskiego, przerost łechtaczki, zmiany budowy ciała o cechach męskich. Za te zmiany odpowiedzialne są choroby jajników.