Samobadanie piersi

Samobadanie piersi to czynność, którą wykonując regularnie, możemy uratować swoje życie. Kobiety, które badają piersi, same wykrywają większość zmian w piersiach, z nowotworami włącznie. Ważne, aby tę samokontrolę wykonywać regularnie co miesiąc, aby nie przeoczyć nawet najmniejszych zmian w piersiach. Wczesne wykrycie i zdiagnozowanie nowotworu piersi zwiększa szanse na wyleczenie.
Rak piersi to najczęściej spotykany nowotwór u kobiet. Rozwija się najczęściej po 50 roku życia, ale oczywiście występuje i u kobiet młodszych i bardzo młodych.

Samobadanie piersi należy wykonywać już od 20 roku życia, raz w miesiącu, najlepiej tydzień po miesiączce, gdy piersi są jeszcze obrzmiałe i wrażliwe. Kobiety, które już przeszły okres przekwitania, również powinny badać piersi, w tym samym dniu każdego miesiąca.

Po ukończeniu przez kobietę 30 roku życia należy zgłaszać się regularnie do lekarza na badanie piersi, nawet gdy nie odczuwają, ani same nie wykryją żadnych dolegliwości. Lekarz może zlecić badanie USG i mammografię w razie jakichkolwiek wątpliwości. Pierwsza mammografia jest wskazana między 35 a 39 rokiem życia. Między 40 i 49 rokiem życia zaleca się mammografię raz na 2 lata. Od 50 do 69 roku życia każda kobieta jest objęta programem bezpłatnych badań mammograficznych raz na 2 lata. Oczywiście, jeśli lekarz zleci, to może być ustalona inna częstotliwość badań piersi (USG, mammografia).

Jak badać swoje piersi?

Badanie piersi w pozycji stojącej

1. Należy stanąć przed lustrem i dokładnie obejrzeć swoje piersi, trzymając ręce wzdłuż ciała. W tej pozycji dokładnie obejrzeć piersi i poszukać zmian w kształcie i kolorze skóry piersi i brodawki.

2. Powtórzyć oględziny trzymając ręce uniesione w górę.

3. Obejrzeć piersi z rękami mocno wspartymi na biodrach. W tej pozycji należy zwrócić uwagę na:

• zmiany w kształcie piersi lub ich położeniu (np. uniesienie piersi ku górze),
• zmarszczenia, wciągnięcia lub zmianę koloru skóry piersi,
• wciągnięcie, zaczerwienienie, owrzodzenie brodawki sutkowej, a także prawidłowość koloru pomarańczowego jej zabarwienia,

4. Unieść prawą rękę zgiętą w łokciu, położyć ją z tyłu głowy, a lewą ręką zbadać prawą pierś. Aby zbadać lewą pierś, należy unieść zgiętą w lewym łokciu rękę i położyć z tyłu głowy, ręką prawą badać lewą pierś.

5. W trakcie badania piersi należy trzymać palce płasko i lekko naciskając, zatoczyć na piersi koła tak jakby na tarczy zegara zgodnie z ruchem wskazówek. Rozpocząć od miejsca, gdzie na zegarze byłaby godzina 12ºº, zakreślić pełne największe koło, potem dwa mniejsze coraz bliżej do środka. W czasie tego badania należy zwrócić uwagę, czy nie ma w piersi guzka lub stwardnienia, które może różnić się twardością od pozostałej tkanki piersi.

6. Należy zbadać brodawkę sutkową, delikatnie ściskając ją kciukiem i palcem wskazującym, sprawdzać, czy nie wydobywa się z niej wydzielina surowicza, ropna, czy podbarwiona krwią.

Badanie piersi w pozycji leżącej

1. Należy położyć się na wznak i pod prawy bark włożyć poduszkę lub złożony ręcznik, a prawą rękę położyć pod głowę. Palce lewej ręki trzymać płasko i lekko naciskając, zatoczyć koła na prawej piersi, jak gdyby na tarczy zegara zgodnie z ruchem wskazówek. Zacząć od miejsca, gdzie na zegarze byłaby godzina 12ºº, należy zakreślić pełne największe koło, olejno dwa mniejsze, coraz bliżej do środka (podobnie jak to było w pozycji stojącej – pkt 5).

Należy zbadać każde miejsce z brodawką sutkową włącznie (brodawkę ucisnąć). Aby zbadać pierś lewą, należy włożyć poduszkę lub złożony ręcznik pod lewy bark, a lewą rękę pod głowę. Prawą ręką należy badać lewą pierś, w ten analogiczny sposób jak badano pierś prawą. W trakcie badania należy zwracać uwagę czy nie występuje w piersi guzek lub stwardnienie, które może różnić się twardością od pozostałej tkanki piersi.

2. Na zakończenie badania piersi należy sprawdzić stan węzłów chłonnych pod pachami. W pozycji leżącej na wznak należy położyć lewą rękę wzdłuż ciała a prawą ręką zbadać lewą pachę. W następnej kolejności to samo należy wykonać, żeby zbadać prawą pachę, tylko odwrotnie tzn. z ręką prawą wzdłuż ciała zbadać lewą ręką pachę prawą. Należy zwrócić uwagę, czy węzły chłonne nie są powiększone.

Wskazania konieczne do zgłoszenia się do lekarza po samobadaniu piersi

• zaobserwowano zmiany w kształcie piersi albo w ich położeniu (np. uniesienie jednej piersi ku górze)
• zaobserwowano wciągnięcie skóry lub zmianę jej koloru na piersi, zmarszczenia skóry
• zauważono zaczerwienienie lub owrzodzenie brodawki sutkowej, wciągnięcie brodawki, kolor pomarańczowy brodawki
• w trakcie ucisku wyciśnięto wydzielinę z brodawki sutkowej (surowicza, ropna lub zabarwiona krwią)
• wybadano guzek, lub zgrubienie w piersi (pamiętając, że większość z nich ma łagodny charakter)
• wymacano palcami guzek, zgrubienie w dole pachowym (węźle chłonnym)

Należy pamiętać, że nie każdy guzek, czy stwardnienie lub zmiany skórne są rakiem piersi. Zawsze jednak musi zbadać je lekarz. Często są to zmiany zapalne lub nowotwory łagodne, ale szybkie leczenie może zapobiec, aby przekształciły się w nowotwory złośliwe. Nawet gdy w samobadaniu kobiet nie stwierdzi istotnych zmian, które mogą ją zaniepokoić, należy poprosić lekarza o kontrolę piersi.