Zespół cieśni nadgarstka

ZCN

Jeżeli czujemy nagłe drętwienie i ból palców u ręki, ze szczególnym nasileniem w kciuku, palcu wskazującym, środowym i części serdecznego, to możemy podejrzewać, że jest to objaw zespołu cieśni nadgarstka. Objawy takie na początku choroby, nie są zbyt częste i wyraźne. Jeżeli jednak coraz bardziej dają o sobie znać, nawet nie pozwalają spać i ból zaczyna promieniować do przedramienia i barku, to niezwłocznie należy udać się do lekarza.

Zespół cieśni nadgarstka (ZCN), zwany też tunelem nadgarstka jest to zaburzenie czynności przyśrodkowego nerw, na skutek przewlekłego ucisku. Bardzo często, a nawet w 90% procentach przypadków, zespół ten powstaje bez jednoznacznej i znanej przyczyny – jest to idiopatyczny zespół cieśni nadgarstka.

Oczywiście jest związek przyczynowo-skutkowy pewnych czynności wykonywanych na stałe lub bardzo często, czyli powtarzalnie, przez osobę mającą objawy cieśni nadgarstka. Wielogodzinna praca przy klawiaturze komputera, czy nawet prace domowe, a także prace zawodowe np. w budownictwie, czy fabryce, przy których obciążane są ręce, to wszystko sprzyja powstawaniu cieśni nadgarstka.

Jeżeli ból w obrębie palców jest tak silny i pojawia się razem z nią osłabienie siły mięśniowej, które może świadczyć o początkach zaniku mięśni, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Nie należy bagatelizować tych objawów, nawet jak powstaje uczucie, że jest lepiej, szczególnie nocą, że ból ustępuje – to może to świadczyć o pogłębianiu się zmian degeneracyjnych nerwu przyśrodkowego.

Przyczyny powstawania zespołu cieśni nadgarstka.

Kanał nadgarstka to tunel, który jest ograniczony po bokach i od dołu oraz od góry ogranicza go wiązadło poprzeczne nadgarstka. W środku tego tunelu dość ciasno umieszczone przebiegają ścięgna mięśni zginaczy palców i nerw pośrodkowy. W postaci zespołu cieśni nadgarstka robi się tam jeszcze ciaśniej, o obrzęknięte są na skutek zmian zapalnych pochewki pokrywające ścięgna oraz o przerośnięte wiązadła poprzeczne.

Rezultatem tej ciasnoty jest ucisk na nerw, a nawet bardziej na odżywiające go tętnice. Niedokrwienie nerwu prowadzi w nim do zmian degeneracyjnych. Przy powtarzających się wielokrotnych ruchach, nieustannie przesuwają się ścięgna w kanale nadgarstka i drażnią więzadło poprzeczne, które na skutek tego drażnienie przerasta.

Jeżeli ten ucisk zostanie usunięty, w miarę szybko to nastąpi powrót do prawidłowego ukrwienia, a nerw jeszcze się zregeneruje. Jeżeli chory zdecyduje się na leczenie zbyt późno, może dojść do całkowitego zniszczenia nerwu.

Zespół cieśni nadgarstka dotyka osoby w różnym wieku, ale najbardziej w dojrzałym i częściej dotyka kobiety. Może też dotykać sportowców jako następstwo licznych urazów rąk, blizn, ganglionów, oparzeń czy krwiaków.

Przyczyną zespołu cieśni nadgarstka może być też uszkodzenie nerwów z powodu braku witamin B6 i B12, może więc wynikać z nieodpowiedniej diety, ubogiej w te witaminy.

Diagnoza zespołu cieśni nadgarstka

Konieczna jest wizyta u ortopedy, który na podstawie objawów i wykonaniu testu Tinela, który polega na delikatnym opukiwaniu nadgarstka, wówczas nerw drętwieje. Można też wykonać test Phalena, który polega na złożeniu dłoni grzbietami, palce powinny być zwrócone do klatki piersiowej a nadgarstki maksymalnie zgięte. Jeżeli po minucie trwania w takiej pozycji pacjent odczuwa mrowienie lub nawet ból – są one wywołane uciskiem na nerw.

Jeżeli lekarz ma wątpliwości, zleca wykonanie przez lekarza neurologa badania EMG – elektromiografię, czyli badanie szybkości przewodzenia nerwu przyśrodkowego. To badanie jest najdokładniejsze i precyzyjnie pozwala zdiagnozować zespół cieśni nadgarstka ponad wszelką wątpliwość.

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka

W pierwszej fazie, można próbować leczyć przy pomocy niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz fizykoterapia w postaci lasera, krioterapii, ultradźwięków, jonoforezy. Bardzo korzystnie wpływa na poprawę stanu chorego również unieruchomienie chorej rei na kilka dni.

Niestety większość przypadków, z którymi chorzy zgłaszają się do lekarza, kwalifikuje ich stan tylko do zabiegu operacyjnego, aby uwolnić pacjenta od bólu i niedowładu ręki. Zabieg jest prosty i nieskomplikowany, polega na przecięciu więzadła poprzecznego nadgarstka, w znieczuleniu miejscowym w szpitalu lu na oddziałach tzw. chirurgii jednego dnia. Zabieg może być wykonany także przy pomocy endoskopu.

Pacjent ma założony usztywniający opatrunek nadgarstka na 7-10 dni, tak aby mógł od razu po zabiegu gimnastykować palce poprzez delikatne ich poruszanie, aby zminimalizować możliwość powikłań po zabiegu.

Powrót do codziennych zajęć nawet takich jak praca przy komputerze, nie mówiąc o pracy fizycznej, czy porcie, musi nastąpić po dłuższej przerwie min. 1,5 m-ca, aby nie nastąpił powrót dolegliwości i aby nie nastąpiło trwałe upośledzenie w przewodzeniu nerwu przyśrodkowego

Profilaktyka zespołu cieśni nadgarstka

Przy pracy i monotonnie wykonywanych czynnościach, nawet przy pracy na komputerze należy po każdej godzinie pracy robić małe przerwy i bardzo proste ćwiczenia trwające ok. 5 sekund i powtarzane 5 razy polegające na:

• wyciągnięciu np. splecionych rąk na karku i bez podnoszenia ramion przesuwać łagodnie łokcie do tyłu
• rozluźnienie palców, masowanie i prostowanie palców, zginanie i prostowanie nadgarstków, zaciskanie i otwieranie pięści i inne temu podobne ćwiczenia rozluźniające palce i nadgarstki.

Należy też zadbać o stanowisko pracy, by było odpowiednio zorganizowane w sposób ergonomiczny.