Zaburzenia pracy tarczycy – choroby tarczycy
Tarczyca znajduje się w dolnej części szyi z przodu, zbudowana jest z dwu płatów (części): prawego i lewego i ma budowę miąższową, przez to jest miękka i elastyczna. Przy połykaniu przesuwa się lekko z krtanią ku górze i ku dołowi. Tarczyca znajduje się pomiędzy tzw. jabłkiem Adama a dołkiem jarzmowym od dołu (zagłębienie u dołu szyi, nad mostkiem).
Tarczyca produkuje hormony, które są wydzielane bezpośrednio do krwi. Tarczyca produkuje dwa hormony (związki chemiczne) zawierające jod: tyroksynę i trójjodotyroninę. Od jej pracy zależy prawidłowy rozwój umysłowy, jak i fizyczny człowieka. Choroby tarczycy występują częściej niż inne choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego.
Najcięższe choroby tarczycy związane są ze zbyt dużą i zbyt małą ilością produkowanych hormonów. Czasem zdarza się, że ilości produkowanych hormonów są prawidłowe (prawidłowa czynność), a tarczyca jest tylko powiększona (wole).
Choroby tarczycy związane z ilością produkowanych hormonów:
1. Nadczynność tarczycy należy do najpoważniejszych chorób tarczycy – charakteryzuje się zwiększoną ilością produkowanych hormonów.
Objawy nadczynności tarczycy:
Przyspieszenie wszystkich czynności ustroju, towarzyszącej chorobie: pobudzenie nerwowe, osłabienie, dolegliwości ze strony serca, chudnięcie mimo dobrego apetytu.
W pewnej postaci nadczynności tarczycy – chorobie Graves-Basedowa, bardzo przykrym i trudnym do wyleczenia objawem jest wytrzeszcz gałek ocznych (zmiany w narządzie wzroku), który w skrajnej postaci może upośledzić widzenie.
Leczenie nadczynności tarczycy: preparaty hamujące nadmierną produkcję hormonów. Jeżeli długie leczenie farmakologiczne nie przynosi efektu, należy przeprowadzić leczenie izotopem jodu (pierwiastek promieniotwórczy). Kolejna metoda leczenia to zabieg operacyjny, w przypadku nawrotów choroby. Choroba jest uleczalna, zależnie od stanu pacjenta, metodę leczenia wybiera lekarz prowadzący.
2. Niedoczynność tarczycy, choroba rzadziej występująca niż nadczynność. Związana jest ze zmniejszonym wydzielaniem hormonów.
Objawy niedoczynności tarczycy:
Wzrost wagi ciała, który nie jest spowodowany samą chorobą, lecz z powodu zatrzymania wody w tkankach. Chory ma obrzęk twarzy śluzowaty (wygląd nalany). Wyraz twarzy jest maskowaty, ruchy powolne, głos niski, gruby, pacjent odczuwa senność, apatia, odczucie zimna. Ogólnie przy niedoczynności tarczycy występuje spowolnienie funkcji organizmu.
Leczenie to systematyczne przyjmowanie preparatów zawierających hormony tarczycy, regularna kontrola wyników.
3. Zapalenie tarczycy:
– Choroba Quervaina – zapalenie podostre tarczycy, charakteryzuje się na początku objawami podobnymi do towarzyszących przeziębieniu. Przyczyna często wynika z obecności w organizmie ognisk zapalnych np. próchnicze zęby. Odczuwalny jest ból w okolicy płatów tarczycy, niewielki wzrost temperatury ciała. Choroba nie jest niebezpieczna, ponieważ nie niszczy tkanki tarczycowej i nie jest przyczyna jej niedoczynności.
Leczenie musi być podjęte szybko, aby nie cierpieć bólu, należy ustalić i usunąć przyczynę zapalenia (np.chory ząb)
– Choroba Hashimoto, specjalny rodzaj zapalenia, którego istotą jest niszczenie przez proces zapalny tkanki gruczołu tarczowego, co prowadzi przeważnie do jej niedoczynności. Rozpoznanie choroby nie jest łatwe, leczenie długie i uciążliwe.
4. Wole proste (obojętne)
– Wole miąższowe, najczęściej występuje u młodzieży i u kobiet w ciąży. Bardzo często w okresie pokwitania i po zakończeniu ciąży mniejsza się samoistnie i nie powinno być operowane.
Jeżeli wole miąższowe ma guzki oraz jeśli zaczyna rosnąć (może uciskać sąsiednie narządy) powinno być usunięte operacyjnie, nie stosuje się leczenia zachowawczego.
– Wole guzkowe (szyjne), jest widoczne lub wyczuwalne, ma nierówną powierzchnię. Najczęściej są to torbiele, czyli guzy zawierające torebkę wypełnione treścią płynną lub gruczolak (łagodny albo złośliwy), ogniska zwapnienia i zwłóknienia, wylewy krwawe i zmiany zapalne. Taki guzek może przekształcić się w nowotwór. W większości przypadków takie wole kwalifikuje się do operacji, zwłaszcza jak są pojedyncze guzki.
5. Nowotwory tarczycy:
Przed ich powstaniem można się uchronić poprzez wczesne operowanie wola guzkowego. Rozpoznanie nowotworów tarczycy we wczesnym stadium jest trudne. Nowotwory złośliwe tarczycy występują rzadziej niż nowotwory innych narządów.