TSH – wyniki badania, norma

Badanie TSH

TSH (tyreotropina) to hormon, który wydziela przysadka mózgowa w przednim płacie. Najważniejsza rola hormonu TSH to stymulowanie pracy tarczycy – tyreotropina (hirmon tyreotropowy) pobudza tarczycę do wydzielania hormonów: trójjodotyronina (T3) oraz tyroksyna (T4).

Działanie TSH

Działanie regulacyjne TSH opiera się na ujemnym sprzężeniu zwrotnym. Wzrost poziomu wolnych (niezwiązanych) hormonów T3 i T4 (oznaczanych jako FT3 i FT4), powoduje hamowanie wydzielania TSH, a to powoduje hamowanie wydzielania hormonów T3 i T4. Zależność jest dość skomplikowana i nie da się zamknąć w kilku prostych wzorach, ponieważ na wydzielanie TSH maja wpływ również inne bodźce z ośrodkowego układu nerwowego.

Zbadanie poziomu TSH jest dobrym testem świadczącym o nieprawidłowej pracy tarczycy. Niski poziom TSH oznacza, że tarczyca wytwarza nadmiar hormonów i dodatkowa stymulacja ze strony TSH nie jest potrzebna. W takim przypadku istnieje podejrzenie nadczynności tarczycy. Z kolei niedoczynność tarczycy to zbyt małe wydzielanie hormonów tarczycy i potrzebna jest większa stymulacja ze strony TSH, którego poziom jest wówczas wysoki. Nieprawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy może mieć przyczyny inne niż zaburzenia tarczycy, dlatego diagnoza powinna być potwierdzona badaniami stężenia FT3 i FT4 (wolnych hormonów tarczycy).

O tym jakie badania powinny być wykonane decyduje lekarz, ponieważ nie są to proste zależności, a interpretacja wyników wymaga specjalistycznej wiedzy lekarskiej. Wynik TSH będzie podstawą do dalszej diagnostyki i rozpoznawania ewentualnej choroby. Niższe wyniki badania poziomu TSH może spowodować ciąża, niektóre leki (sterydy) lub przewlekle choroby. Wyższe wyniki badania poziomu TSH mogą być wynikiem również niektórych przewlekłych chorób, po infekcji lub choroby nadnerczy.

Norma TSH

Poziom TSH podaje się w jednostkach międzynarodowych (IU albo j.m.). Prawidłowy poziom TSH osoby dorosłej wynosi 0,4 do 4,0 mlU/l. Duża rozpiętość wynika z zależności poziomu TSH od wieku, płci i wielu innych czynników, w tym nawet metody stosowanej przez laboratorium analityczne. Każde laboratorium powinno podawać normy TSH łącznie z wynikami badania. Ocena wyniku badania poziomu TSH należy do lekarza specjalisty i musi być oparta o podany zakres wartości prawidłowej.

Podwyższony lub niski poziom TSH

Podwyższone TSH wskazuje na pierwotną niedoczynność tarczycy. W tym wypadku wysokie TSH jako skutek wydzielania zwiększonej ilości TSH przez przysadkę mózgową pobudza tarczycę do wydzielania hormonów T3 i T4, ale tarczyca nie daje sobie z tym rady.

Niski poziom TSH to zazwyczaj nadczynność tarczycy, może występować w chorobie Basedowa. Przy nadczynności tarczycy produkcja hormonów jest zawyżona bez sygnałów z TSH, więc jego poziom jest niski. Istnieje przypadek, kiedy niski poziom TSH może oznaczać tzw. wtórną niedoczynność tarczycy w przypadku niedoczynności przysadki, która nie wydziela TSH, a tarczyca nie otrzymuje właściwych sygnałów.

Kiedy wykonać badanie TSH

• w przypadku sprawdzania skutków leczenia hormonami tarczycy
• w diagnostyce niepłodności u kobiet
• przy podejrzeniu zaburzeń pracy tarczycy
• w przypadku występowania objawów: rozdwajanie włosów, paznokci, wzrost wagi, obrzęki, zmiany na skórze, ogólne osłabienie, zaburzenia rytmu serca, pobudzenie, osłabienie – objawy te powinny być powiązane przez lekarza z innymi wskazaniami.