Refluks

Choroba refluksowa przełyku (refluks) to choroba ludzi ze zgagą, bo to jest główna przyczyna tej przykrej dolegliwości, która dotyka coraz większy procent społeczeństwa. Refluks żołądkowo-przełykowy, czyli zarzucanie zawartości żołądka do przełyku sporadycznie zdarza się większości z nas.

Natomiast o chorobie mówimy wówczas gdy występują dolegliwości lub powikłania. Istotą tej choroby jest zapalenie błony śluzowej przełyku wywołanej przewlekłym zarzucaniem (refluksem) do przełyku kwaśnej treści żołądka. Choroba ta rozwija się jako następstwo zaburzeń czynności przewodu pokarmowego prowadzących do osłabienia napięcia dolnego zwieracza przełyku.

Dodatkowe czynniki, które mogą mieć wpływ na rozwój choroby:

  • Spożywanie pokarmów, które obniżają ciśnienie dolnego zwieracza przełyku takich jak: tłuste potrawy, czekolada, potrawy smażone, picie herbaty miętowej oraz pokarmów drażniących błonę śluzową przełyku- owoce cytrusowe, potrawy pikantne, palenie papierosów i picie dużej ilości alkoholu.
  • Sprzyja jej również otyłość, ciąża, noszenie obcisłej odzieży, urazy klatki piersiowej, przyjmowanie leków obniżających ciśnienie w obrębie dolnego zwieracza przełyku (teofilina, leki blokujące kanał wapniowy, leki alfa-adrenolityczne, leki antycholinergiczne).
  • Duży wpływ na rozwój tej choroby ma też przepuklina rozworu przełykowego przepony polegająca na wpukleniu się części wpustowej żołądka przez rozwór przełykowy przepony.

Objawy refluksu

Zgaga jest najbardziej typowym objawem choroby refluksowej przełyku. Kolejne objawy to kwaśność lub gorycz w ustach, kwaśne odbijanie, nudności, wymioty, bolesne przełykanie. Mniej charakterystyczne objawy pozaprzełykowe, które utrudniają diagnozę to bóle w klatce piersiowej lub nadbrzuszu (podobnych do tych w wieńcówce), chrypka, napadowy kaszel (nocny), nadreaktywność oskrzeli dająca objawy astmy oskrzelowej, bóle gardła i zapalenie dziąseł, języka rozpadliny w kącikach ust.

Bóle i zgaga nasilają się zwykle po posiłku, a także w pozycji leżącej i trwają do 2 godzin. Chory odczuwa wyraźną ulgę, gdy przyjmie postawę stojącą, a także po podaniu leków zobojętniających. Bóle w klatce piersiowej nie mają ścisłego związku z emocjami czy wysiłkiem fizycznym tak jak w przypadku bólów sercowych.

Diagnostyka refluksu

Rozpoznanie prowadzi lekarz na podstawie analizy objawów, o ile są jednoznaczne, W innym przypadku należy wykonać jedno z badań diagnostycznych:

  • Gastroskopia (badanie endoskopowe przy pomocy wprowadzonego do przełyku i żołądka giętkiego gastroskopu zakończonego miniaturową kamerą i źródłem światła) z oceną makroskopową i histopatologiczną, jest to badanie najskuteczniejsze w rozpoznawaniu zapaleń przełyku.
  • Próba z pompy protonowej opierająca się na krótkotrwałym podawaniu dużych dawek tego leu i obserwacji jego wpływu na objawy choroby. Test jest prosty, bezpieczny, nieinwazyjny i mało kosztowny.
  • Badania radiologiczne przewodu pokarmowego, w którego czasie pacjent wypija papkę barytową kontrastującą przewód pokarmowy. Lekarz radiolog ocenia na ekranie monitora przechodzenie papki przez przełyk do żołądka
  • Badanie pH-metryczne tzw. ilościowa ocena refluksu- 24 godzinna pH-metria przełyku – jest to niezbyt często stosowane, ale jedyne umożliwiające ilościową ocenę ekspozycji błony śluzowej na kwas solny i obserwowanie zależności między zmianą pH przełyku a objawami klinicznymi.

Leczenie refluksu

Obejmuje ono modyfikację trybu życia, zmianę nawyków żywieniowych, spadek masy ciała, rzucenie i ograniczenie nałogów. Czasem pomaga uniesienie węzgłowia łóżka o kilka centymetrów, aby zapobiegać cofaniu się treści żołądka do przełyku w czasie snu.

Leczenie farmakologiczne należy prowadzić wyłączne pod kontrolą lekarza i przy pomocy leków na receptę. Przewlekłe przyjmowanie leków zobojętniających, kupowanych bez recepty nie jest wskazane, powinny być raczej stosowane doraźnie, bo zaburzają gospodarkę wapniową.