Rak trzustki – objawy i leczenie

Nowotwór trzustki

Rak trzustki jest nowotworem groźnym, o wysokiej śmiertelności i trudnym do leczenia. Nowotwór trzustki występuje coraz częściej u coraz młodszych osób. Postępy medycyny w leczeniu raka trzustki są niewielkie, nowe metody leczenia mogą dodatkowo przedłużyć życie o kilka miesięcy.

Rak trzustki – przyczyny

Nie ma jednoznacznej przyczyny powstawania nowotworu trzustki, można jedynie wskazać, że ryzyko zachorowania rośnie z wiekiem. Wskazuje się również czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na raka trzustki:

• cukrzyca
• przewlekłe zapalenie trzustki
• choroba wrzodowa żołądkowa
• palenie tytoniu
• nadużywanie alkoholu
• dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe
• zanieczyszczenie środowiska, w tym niektóre środki ochrony roślin
• nadwaga (otyłość)
• czynniki genetyczne (rak trzustki w rodzinie)

Rak trzustki – objawy

Nowotwór trzustki dość długo rozwija się bez bólu i bezobjawowo, a kiedy objawy wystąpią, to jest zazwyczaj zaawansowane stadium raka trzustki, bardzo trudne do leczenia. Objawy raka trzustki zależą również od jego typu i umiejscowienia. Jeśli jest to rak umiejscowiony w głowie trzustki, to objawy pojawiają się szybciej i chory odczuwa nudności, wymioty, ból brzucha, ból kręgosłupa, żółtaczka, utrata masy ciała. Rak w trzonie lub ogonie trzustki wiąże się z bólami brzucha, kręgosłupa oraz utrata masy ciała. Wymienione objawy dotyczą gruczolakoraka trzustki, który odpowiada za 95% przypadków nowotworu trzustki. Inne objawy to powiększony pęcherzyk żółciowy, zaparcia, biegunka, anemia, zakrzepica żylna. Objawem może być również nagłe zachorowanie na cukrzycę. Trzeba podkreślić, że są to późne objawy, pojawiające się w zaawansowanym stadium nowotworu trzustki.

Objawy te bywają mylnie interpretowane, a co za tym idzie, niewłaściwie leczone. Prawidłowe rozpoznanie następuje bardzo późno, często rak trzustki jest w fazie przerzutów na inne organy. Leczenie jest wówczas bardzo trudne, ponieważ rak jest nieoperacyjny

Rak trzustki – diagnozowanie

Diagnozowanie raka następuje na podstawie objawów, a potwierdzenie poprzez badania obrazowe:

• Ultrasonografia jamy brzusznej USG
• Tomografia komputerowa TK
• Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna EPCW
• Cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego (MRCP)
• Laparoskopia z biopsją
• Rezonans magnetyczny MRI
• Ultrasonografia endoskopowa EUS

Badanie EUS, jeszcze rzadko dostępne, jest badaniem inwazyjnym, ale pozwalającym na wykrycie guzów o wielkości 3 mm.

Zaletą badań obrazowych jest możliwość oceny stanu trzustki zaatakowanej rakiem, wielkości i umiejscowienia guza oraz ewentualnie organów sąsiednich, jeśli zostały zaatakowane.

Oznaczanie markerów nowotworowych pozwala na określenie typu nowotworu trzustki. Nie ma badań laboratoryjnych pozwalających na wcześniejsze wykrywanie raka trzustki. Warto robić coroczne USG jamy brzusznej.

Rak trzustki – leczenie

Jedynym sposobem na wyleczenie raka trzustki jest całkowite wycięcie zmiany nowotworowej, co jest możliwe jedynie we wczesnym stadium choroby. Dodatkowo stosuje się radioterapię śródoperacyjną i po operacji.

Kiedy nie można wykonać operacji, leczenie jest trudne i wydłuża czas życia o kilka do kilkunastu miesięcy. Rokowania są wówczas słabe. Leczenie paliatywne ma na celu poprawienie jakości życia chorego w okresie terminalnym choroby. Łagodzenie bólu wykonuje się poprzez operacyjne zniszczenie nerwów splotu trzewnego albo podawanie pochodnych morfiny.

Rak trzustki – profilaktyka

Można zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka trzustki poprzez unikanie czynników ryzyka, przede wszystkim rezygnacje z palenia tytoniu. Dosyć pomocne jest stosowanie diety bogatej w błonnik, witaminę C, antyoksydanty, wielonienasycone kwasy tłuszczowe.