Orzeczenie o niepełnosprawności

Co to jest niepełnosprawność?

Niepełnosprawność to pojęcie ostatnio coraz częściej używane i bardziej zauważane w naszym środowisku, najbliższym otoczeniu, mediach.

Pojęcie niepełnosprawności jest niełatwe i złożone i należy oprzeć go na definicjach stosowanych zarówno w prawie w Polsce ale także przyjęte przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia). Według tej organizacji do osób niepełnosprawnych zaliczają się osoby, z długotrwałą obniżoną sprawnością fizyczną, umysłową, intelektualną lub sensoryczną, która w interakcji z różnymi barierami może w jakimś stopniu ograniczać ich w pełni efektywne uczestnictwo w życiu społecznym na równych zasadach z innymi obywatelami.

W ogólnie rozumianym potocznym odbiorze społecznym, osoba z niepełnosprawnością to ktoś, to zmaga się z kalectwem ,ograniczeniami fizycznymi, widocznymi deficytami. Należy jedna pamiętać, że do grupy niepełnosprawnych zalicza się także osoby z chorobami przewlekłymi, upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim czy zaburzeniami takimi jak autyzm.

Korzyści wynikające z posiadania orzeczenia o niepełnosprawności

Jeżeli dostanie się formalne potwierdzenie, że jest się osobą niepełnosprawną, czyli uzyska się orzeczenie o niepełnosprawności, można na jego podstawie starać się o różne ulgi, świadczenia, uprawnienia na przykład:

  • uzyskać odpowiednie zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej albo w zakładzie pracy chronionej,
  • w każdym zakładzie pracy skorzystać z przywilejów pracowniczych, między innymi z prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego (10 dni dla stopnia umiarkowanego i znacznego) oraz dłuższej przerwy w pracy (dodatkowe 15 minut) i krótszego czasu pracy (7 godzin).
  • można uzyskać świadczenia opiekuńcze, dodatek mieszkaniowy, kartę parkingową (jeżeli skład orzekający Komisji o tym zdecyduje),
  • można dostać dofinansowanie z PFRON do: turnusu rehabilitacyjnego, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu podjazdu, usunięcia progów w budynku), likwidacji barier w komunikowaniu się (na przykład zakupu komputera), likwidacji barier technicznych (na przykład zakupu urządzenia, które umożliwia wjazd wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym do samochodu), działalności gospodarczej albo rolniczej.

Trzeba zaznaczyć, że zakład pracy zatrudniajacy niepełnosprawnych również odnosi pewne korzyści, ale to temat na inny artykuł.

Można skorzystać z usług:

  • socjalnych i opiekuńczych (na przykład pomoc przy robieniu zakupów i załatwianiu spraw urzędowych, sprzątanie, gotowanie),
  • terapeutycznych
  • rehabilitacyjnych, które są oferowane przez instytucje pomocy społecznej czy organizacje pozarządowe, pocztowych,

Mozna skorzystać z ulg, np:

  • podatkowych (na przykład z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne, lecznicze, leki, to obowiązuje dla stopnia umiarkowanego i znacznego).
  • na przejazdy środkami transportu publicznego.
  • w placówkach kulturalnych (np. ulgi do muzeów) i sportowych (np. pływalnie).
  • osoby prowadzący działaność gospodarczą dostają refundację 30 – 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zależnie od stopnia niepełnosprawności. Ponadto dofinansowanie odsetek kredytów na kontynuowanie działaności gospodarczej.

Zasady przyznawania w/w uprawnień, ulg czy świadczeń, mogą się różnić w poszczególnych województwach a ponadto nie są przyznawane automatycznie po uzyskaniu orzeczenia. Po odpowiedzi na pytania i szczegóły należy zwrócić się do n/w miejsc:

  • Centrum Pomocy Rodzinie
  • Urząd Skarbowy
  • Ośrodek Pomocy Społecznej
  • Urząd Miasta albo Starostwo Powiatowe
  • Urząd Pracy
  • Urząd Pocztowy

Kto może uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

Trzeba być osobą :

  • o naruszonej sprawności organizmu z przyczyn schorzeń narządów i poprzez swoje ograniczenia jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo zdolną tylko do pracy w warunkach pracy chronionej (potrzebuje przystosowania stanowiska do jej schorzenia) lub wymagającą czasowej lub częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
  • mającą problemy z codziennymi czynnościami i potrzebującą urządzeń i przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych oraz technicznych ułatwiających funkcjonowanie.

Jeżeli nawet osoba spełnia powyższe, musi jeszcze stawić się na komisji orzekającej, która musi zbadać zakres tych ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu.

Komisja na posiedzeniu orzeczniczym stwierdza na podstawie zgromadzonych dowodów tj; wniosku, zaświadczeń lekarskich, dokumentacji medycznej z badań specjalistycznych, badaniu chorego i rozmowy z nim dokonuje oceny stanu zdrowia i wydaje orzeczenie o niepełnosprawności.

Kto może złożyć wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

  • osoba niepełnosprawna— jeśli ma więcej niż 18 lat,
  • rodzic, opiekun prawny albo kurator — jeśli osoba niepełnosprawna ma mniej niż 18 lat albo jest ubezwłasnowolniona,
  • kierownik ośrodka pomocy społecznej — jeśli zgodzi się na to osoba niepełnosprawna, jej rodzic, opiekun prawny albo kurator.

Jakie dokumenty przygotować aby złożyć wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

1. Zebrać oryginały posiadanej dokumentacji medycznej w postaci badań obrazowych (RTG, USG, Rezonans, tomograf), wypisy ze szpitala,zaświadczenia lekarskie i przygotować z nich kopie. Dokumentację ułożyć chronologicznie, narastająco.

2. Zanieść do lekarza rodzinnego do wypełnienia druk Zaświadczenie o stanie zdrowia (ważne po wypełnieniu 30 dni), druk pobrać ze strony albo wziąć w Sekretariacie w Powiatowym Zespole ds Orzekania o Niepełnosprawności

3. Wypełnić Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (druki dostępne jak w pkt.2)

Wszystkie te dokumenty złożyć w Sekretariacie w Powiatowym Zespole ds Orzekania o Niepełnosprawności (mieć przy sobie oryginały i kopie, składamy tylko kopie) oraz dowód osobisty).

Kiedy złożyć wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

  • w dowolnym momencie – jeśli składamy wniosek pierwszy raz, albo nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia i występujemy o podwyższenie stopnia niepełnosprawności,
  • najwcześniej 30 dni przed końcem ważności orzeczenia – jeśli mamy już orzeczenie i kończy się czas, na jaki zostało wydane,

Czekamy na otrzymanie zawiadomienia o posiedzeniu składu orzekającego i stawiamy się w wyznaczonym terminie na to posiedzenie (z dokumentami wymienionymi w zawiadomieniu).

Jeżeli na stałe lub okresowo korzystamy z przepisanych przez lekarzy ortez, kul itp., należy je założyć.

Po komisji czekamy na orzeczenie, które będzie wydane we wskazanym terminie.

Dostaniemy orzeczenie o:

  • lekkim, umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności,
  • niezaliczeniu do żadnego ze stopni niepełnosprawności.

Możesz je dostać na stałe albo na określony czas (skład orzekający oceni, czy może się poprawić twoja zdolność do prawidłowego funkcjonowania).

Kody niepełnosprawności

Rodzaje niepełnosprawności oznaczane są według ustalonych kodów. Na orzeczeniu mogą być umieszczone max 3 kody.

Kod – symbol schorzenia przyporządkowane kodowi

  • 01-U upośledzenie umysłowe
  • 02-P choroby psychiczne
  • 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu
  • 04-O choroby narządu wzroku
  • 05-R upośledzenie narządu ruchu
  • 06-E epilepsja 07-S choroby układu oddechowego i krążenia
  • 08-T choroby układu pokarmowego
  • 09-M choroby układu moczowo-płciowego
  • 10-N choroby neurologiczne
  • 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego

Co dalej z otrzymanym orzeczeniem

1. Legitymacja osoby niepełnosprawnej

Otrzymane Orzeczenie jest podstawą do korzystania z systemu ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym na podstawie legitymacji osoby niepełnosprawnej.

Należy złożyć w Powiatowym zespole ds orzekania o niepełnosprawności wniosek o jej wydanie, dołączając wymagane zdjęcie paszportowe (aktualne). Legitymacja zawiera między innymi datę ważności oraz symbol przyczyny niepełnosprawności wpisywany do legitymacji na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego tej osoby. Wniosek o wydanie legitymacji składa się po uprawomocnieniu się orzeczenia, czyli po dwóch tygodniach.

2. Karta parkingowa

Imienną kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczenia wydawanego przez Powiatowe/Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w punkcie 9 musi zawierać wskazanie do wydania karty parkingowej, czyli przesłankę określoną w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.

Uwaga: karta parkingowa to dokument osoby niepełnosprawnej, a nie pojazdu. Oznacza to, że karta parkingowa ma zastosowanie do każdego pojazdu, którym porusza się niepełnosprawny posiadacz takiej karty – jako kierowca lub jako pasażer (art.8 Prawo o ruchu drogowym).

Źródło: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.), ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.), ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.), ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. Nr 7, poz. 25 z 1998 r. z późn. zm.), rozporządzenie MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328)