Odmrożenia

Odmrożenia (congelatio) jest to czasowe narażenie tkanek na działanie temperatury niższej od zera stopni Celsjusza. Jeżeli są czynniki zwiększające ryzyko, to do odmrożenia może dojść również w temperaturze kilka stopni powyżej zera. Do tych czynników należą: stan po spożyciu alkoholu lub narkotyków, wilgotne lub mokre ubranie, wiatr, cukrzyca, neuropatia obwodowa, podeszły wiek, choroby naczyń krwionośnych, palenie tytoniu.

Jak dochodzi do odmrożenia?

Na skutek niskiej temperatury dochodzi do ograniczenia, a w rezultacie nawet do zatrzymania przepływu krwi w naczyniach krwionośnych w tych obszarach, które są narażone na zimno i obniżoną temperaturę. Zdarza się, że w konsekwencji może dojść nawet do nieodwracalnego uszkodzenia tkanek. Rozległość i stopień objawów odmrożenia zależne są od czasu ekspozycji na zimno oraz wartości temperatury. Podczas działania niskiej temperatury człowiek odczuwa narastające uczucie mrowienia, kolejne objawy to drętwienie aż do zesztywnienia odmrożonej okolicy ciała, która charakteryzuje się też tym, że blednie stopniowo. Kiedy dojdzie do bardzo znacznego uszkodzenia powierzchni skóry, pojawiają się na niej pęcherze, które są wypełnione jasnym, czasem trochę podbarwione krwistym lub bezbarwnym płynem.

Zapobieganie odmrożeniom jest równie ważne jak leczenie, po prostu należy unikać odmrożeń, czyli eliminować wszystkie czynniki, które mogą sprzyjać jego powstawaniu. Przed przewidywanym narażeniem na zimno należy unikać spożywania alkoholu albo jak już go spożyto, unikać przebywania na zewnątrz, na zimnie. W czasie mrozu lub bardzo niskiej temperaturze unikać przebywania na mrozie, jak mamy mokrą lub wilgotną odzież i obuwie. A jak już jesteśmy przemoczeni lub wilgotni należy starać się przebywać w ogrzanych pomieszczeniach, uciekać z przestrzeni zewnętrznych do pomieszczeń, staramy się albo wysuszyć albo zmienić taka odzież na suchą. Aby unikać odmrożenia twarzy i ust należy nakładać na nie kremy i balsamy odpowiednie do pory roku.

Postępowanie w razie odmrożenia

Jak już nie uda się nam uniknąć odmrożenia i niestety doznamy tego przykrego urazu, należy ograniczyć obszar nieodwracalnego uszkodzenia ciała. Zapobiegamy w ten sposób dodatkowym powikłaniom. Gdy znajdziemy się z odmrożeniami w ciepłym pomieszczeniu, należy natychmiast zdjąć mokry element odzieży, który jest na odmrożonej części ciała. Odmrożony obszar ciała należy ogrzewać z użyciem ciepłej wody o temp. ok. 25 stopni Celsjusza i zwiększać stopniowo temperaturę wody do maksymalnie 40 stopni Celsjusza. Nie stosować wody o wyższej temperaturze, bo może to prowadzić do uszkodzenia tanek.

Do picia podać duże ilości ciepłych, osłodzonych napojów. W żadnym wypadku nie podawać alkoholu. Po ogrzaniu należy zawinąć odmrożone części ciała w miękką odzież albo bandaże, a kiedy są zewnętrzne uszkodzenia skóry, należy zaopatrzyć je suchymi, jałowymi opatrunkami. W przypadku kiedy odmrożeniu uległy kończyny unieruchomić je, nie ruszać, nie chodzić.

Leczenie odmrożenia

W przypadkach odmrożeń powierzchownych prawidłowa pielęgnacja i postępowanie prowadzi do całkowitego wyleczenia. Oczywiście, jeżeli odmrożenie jest głębsze, gojenie trwa oczywiście samoistnie, ale trwa znacznie dłużej a przebarwienia i mrowienia mogą pozostać na zawsze.

W przypadku rozległych i głębokich odmrożeń może być potrzebna hospitalizacja chociaż kilkudniowa. Może też być potrzeba podawania leków wspomagających krążenie oraz leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Najczęściej są podawane antybiotyki, aby zapobiec lub leczyć zakażenia.

Może się okazać, że w przypadku rozległych i głębokich lub powikłanych odmrożeń może być konieczne leczenie operacyjne. Takie zabiegi polegają na usunięciu martwych lub zakażonych części skóry, ciała, a nawet w skrajnych przypadkach całej kończyny. Jeżeli powstaną szpecące blizny, konieczne jest wykonanie zabiegów rekonstrukcyjnych, przeszczepów miejscowych skóry, wykonywanych przez chirurgów plastycznych.