Leczenie astmy

W leczeniu astmy oskrzelowej niezależnie od etiologii czy ciężkości stanu stosuje się leki rozkurczające oskrzela i kortykosteroidy. Chociaż stosowane leki są takie same, to jednak ich dawki i sposób podawania różnią się w zależności od ciężkości stanu i przebiegu choroby.

Zaostrzenie astmy. U chorych z niewielkim zaostrzeniem wystarczające jest zwykle podskórne podanie adrenaliny (epinefryny) lub terbutaliny. Jeśli jest to niewystarczające lub stan chorego od razu wydaje się ciężki, należy podjąć bardziej intensywne leczenie.

1. Teofilina. Najczęściej proponuje się podawanie aminofiliny, poczynając od dawki nasycającej 5,6 mg/kg w przeciągu 20-30 min, a następnie wlew podtrzymujący 0,9 mg/kg. Takie dawkowanie ustalono na podstawie badań stosunkowo młodych i zdrowych osób. Ostatnie badania wskazują, że dawka podtrzymująca może być zbyt duża, zwłaszcza dla starszych, ostabionych chorych. Szybkość podawania dawki nasycającej nie powinna przekraczać 25mg/min. Wielkość dawki podtrzymującej należy uzależniać od odpowiedzi klinicznej i stężeń leku we krwi. Stężenie terapeutyczne zawiera się w granicach 10-20 ug/ml. Do objawów niepożądanych należą: pobudzenie, ból glowy, nudności, wymioty, przyspieszenie czynności i zaburzenia rytmu serca. Przy dużych stężeniach leku, zwykle powyżej 40 ug/ml, mogą wystąpić drgawki (napad padaczkowy).

2. Sympatykomimetyki. Z preparatów do stosowania pozajelitowego w USA dostępne są  adrenalina i terbutalina. Nie wykazano, aby stosowana dożylnie terbutalina działala bardziej selektywnie na receptory beta 2 niż  drenalina. Zarówno działanie rozkurczowe na oskrzela, jak i objawy uboczne są podobne; zalicza się do nich: pobudzenie, drżenie mięśniowe, nudności, bóle głowy, przyspieszenie czynności serca, wzrost ciśnienia tętniczego i  zaburzenia rytmu serca. Istnieją różne sposoby dawkowania, część lekarzy podaje adrenalinę co 20-30 min, zwracając uwage na wystąpienie niepożądanych objawów ze strony serca.  Terbutalinę należy podawać z mniejszą częstością po podaniu dawki wstepnej i po jej ewentualnym powtórzeniu dalej można stosować lek co 4 h.

Do podawania wziewnego stosuje się adrenalinę, izoprenalinę, metaproterenol i izoetarynę. Ze względu na działanie pobudzające na receptory adrenergiczne alfa nie powinno się stosować adrenaliny, natomiast skuteczność pozostałych preparatów jest podobna. Sposób dawkowania tych leków jest różny, izoprenalinę można podawać w odstępach 20-30 minutowych. W ostrych stanach nie wykazano przewagi podawania tych leków pod  przerywanym ciśnieniem dodatnim (intermittent positive pressure breathing – IPPB) nad zwyklymi nebulizatorami, a nawet wydaje się, że może ono zwiększać śmiertelność.

3. Inne leki. Nie wykazano, aby kortykosteroidy mialy wplyw na przebieg napadu astmatycznego w pierwszych 6 h jego trwania.

4. Nawodnienie. Intensywne nawodnienie jest konieczne do wyrównania zwiększonych strat wody przez uklad oddechowy i dla zapobieżenia wysychaniu wydzieliny oskrzelowej.

5. Tlen. Stężenie podawanego tlenu należy dostosować do wielkości hipoksemii i innych zaburzeń, a zwłaszcza stopnia hiperkapni. Należy stosować tlen nasycony parą wodną. Hipoksemia może się nasilić po podaniu leków rozszerzających oskrzela. Nieznaczne zwiększenie stężenia tlenu w gazie wdychanym zapobiega temu zjawisku.

6. Podsumowanie intensywnego leczenia w zaostrzeniu astmy. Należy zmierzyć FEV 1 , FVC lub MEFR jeśli przekraczają 50 % wartości naleźnej, trzeba podać adrenalinę 0,3 ml (1:1000) s.c, po 30 min ponownie zmierzyć FEV 1 , lub FVC. Jeśli poprawa jest niewielka lub początkowe FEV 1 , FVC czy MEFR poniżej 50% wartości należnej, to:

• Podać ogrzany i wysycony parą wodną tlen do oddychania.
• Rozpocząć nawodnienie 200-400 ml/h, w zależności od stanu klinicznego.