Jak odróżnić kaszel suchy i mokry?

Odruch kaszlu pojawia się w przypadku podrażnienia śluzówki przewodu oddechowego (krtani lub tchawicy). Podrażnienie może wynikać z mechanicznego drażnienia, być skutkiem stanu zapalnego lub nadmiernego pobudzenia nerwów czuciowych. Kaszel stanowi zazwyczaj fizjologiczną odpowiedź obronną organizmu na różne patogeny. Klinicznie kaszel można podzielić na wysiękowy (mokry) oraz bez wysięku (suchy). Podział kaszlu pomaga w odnalezieniu przyczyny kaszlu oraz ustaleniu leczenia.

Kiedy suchy, kiedy mokry?

Ustalenia rodzaju kaszlu (suchy lub mokry) można dokonać poprzez obserwację, czy podczas kaszlu wraz z odkrztuszeniem z dróg oddechowych wydostaje się wydzielina.

Usuwanie wydzieliny podczas kaszlu jest nieswoistą metodą obrony przed patogenami. Do lepkiego wysięku przylepiają się nie tylko pyły, ale również bakterie i wirusy. Chorobotwórcze drobnoustroje usuwane są z układu oddechowego właśnie dzięki odruchowi kaszlu i usuwaniu wydzieliny.

Kaszel bez wysięku jest wywołany stymulacją odruchu kaszlu przez pobudzanie zakończeń nerwowych w przewodzie oddechowym. Pobudzanie kaszlu zachodzi nie tylko w przypadku obecności dużego ciała obcego np. w momencie zachłyśnięcia się jedzeniem. Zakończenia nerwowe pobudzane są również w trakcie aktywnego stanu zapalnego w obrębie krtani lub tchawicy. Kaszel suchy pojawia się również na skutek bezpośredniego pobudzenia ośrodku kaszlu w ośrodkowym układzie nerwowym. Sytuacja taka występuje m.in. przy przyjmowaniu niektórych leków. Intensywny kaszel, np. podczas leczenia nadciśnienia, należy skonsultować z lekarzem.

Kaszel, zarówno suchy, jak i mokry, trwający niepokojąco długo, występujący z objawami takimi jak szybka utrata masy ciała, warto zgłosić lekarzowi, szczególnie w przypadku palenia tytoniu. Kaszel jest jednym z pierwszych, niespecyficznych objawów w przypadku nowotworów płuc.

Jak pozbyć się kaszlu?

Kaszel stanowi w większości przypadków świadectwo obrony organizmu przed patogenami. Aby pozbyć się kaszlu, należy przede wszystkim wyeliminować pierwotną przyczynę objawu. Najczęściej kaszel pojawia się na skutek infekcji dróg oddechowych. Wspomaganie organizmu w zdrowieniu poprzez odpoczynek, spożywanie dużej ilości płynów oraz unikanie wychłodzenia jest bardzo ważne w leczeniu kaszlu. Leki stanowią istotną pomoc w radzeniu sobie z kaszlem. Należy jednak pamiętać, aby unikać preparatów równocześnie działających na kaszel suchy i mokry. Leki na kaszel suchy, hamujące ośrodek kaszlu, użyte w momencie intensywnego wytwarzania wydzieliny, powodują jej zaleganie i jedynie pogarszają problem.

Leki używane w kaszlu mokrym to przede wszystkim mukolityki, takie jak ambroksol. Są to leki ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny poprzez zmniejszanie jej lepkości.

Leki na kaszel bez wydzieliny znieczulają miejscowo błonę śluzową lub hamują odruch kaszlu. Używanie leków hamujących kaszel ośrodkowo (poprzez hamowanie odruchu) powinno być skonsultowane z lekarzem. Należy pamiętać, że najważniejsze jest usunięcie pierwotnej przyczyny pojawienia się kaszlu.