Co należy wiedzieć o przeziębieniu?
Pomimo ogromnego postępu w medycynie przeziębienie ciągle stanowi wielkie obciążenie dla społeczeństwa, zarówno rozumiane jako suma cierpienia oraz poprzez ekonomiczne obciążenia. Przeziębienie wywołane jest przez wiele rodzajów wirusów, z czego najbardziej powszechny jest rinowirus. Mimo, że można wyprodukować szczepionki przeciw wielu wirusom odpowiedzialnym za schorzenie, to najskuteczniejszą prewencją pozostaje utrzymanie dystansu do chorego i unikanie bezpośrednich ekspozycji.
Sezonowość choroby
Przeziębienie jest wbrew pozorom heterogenną grupą chorób. Mimo podobnych objawów etiologia (czynnik wywołujący chorobę) może być bardzo złożona. Do powstania choroby może przyczynić się wiele znanych wirusów oraz wirusy jeszcze nieodkryte – w przypadku prawie 25% przeziębień nie udało się znaleźć znanego wirusa wywołującego chorobę.[i] Objawy przeziębienia to katar, kaszel, ból gardła, rozbicie i inne charakterystyczne dla zapalenia górnych dróg oddechowych.[ii]
Występowanie przeziębienia jest ściśle związane z porami roku. Zachorowalność rośnie jesienią, utrzymuje najwyższy poziom zimą i powoli spada na wiosnę. Prawie każdy człowiek ma do czynienia z przeziębieniem w trakcie trwania roku. Dorosły człowiek cierpi z powodu przeziębienia średnio od 2 do 4 razy na rok, a dziecko od 6 do 8. Średnio chłopcy w wieku szkolnym chorują częściej od dziewczynek, ale w dorosłym życiu stosunki się odwracają. Na częstotliwość występowania przeziębień mają wpływ prawdopodobnie również czynniki genetyczne, możliwość indywidualnego przewidywania wrażliwości na wirusy jest jednak bardzo ograniczona.[iii]
Patomechanizm choroby
Za wystąpienie objawów przeziębienia odpowiada gra pomiędzy replikującymi się wirusami, a odpowiedzią zapalną zainfekowanego gospodarza. Szczegółowa patogeneza przeziębienia zależy od wirusa wywołującego chorobę. Najpowszechniej występujący chorobę rinowirus rozmnaża się w nosogardlu natomiast np. wirus grypy przede wszystkim w tchawicy. Popularne przeświadczenie o zwiększonym ryzyku indukcji przeziębienia w wyniku wychłodzenia organizmu nie jest poparte satysfakcjonującymi wynikami eksperymentów. Na podstawie badań wydaje się, że jedynie ekspozycja na wirusy może wywołać chorobę.
Ze względu na brak wspólnego czynnika etiologicznego nie ma uniwersalnego leczenia przeziębienia. Leczenie farmakologiczne opiera się zatem na łagodzeniu objawów.
Najpowszechniej stosowanymi środkami leczniczymi są[iv]:
- NLPZ – niesterydowe leki przeciwzapalne są standardowym postępowaniem w przypadku przeziębienia. Pozwalają ograniczyć dolegliwości bólowe i zmniejszyć stan zapalny.
- Leki przeciwhistaminowe – pozwalają zmniejszyć objawy zapalne i katar.
- Sterydy donosowe – potencjalnie osłabiające procesy zapalne nie wykazały skuteczności w próbach klinicznych. Pomimo tego są niekiedy wykorzystywane w objawowym leczeniu przeziębienia.
- Leki przeciwkaszlowe – czasem używane, nie wykazują jednak wysokiej skuteczności.
- Cynk – istnieją badania potwierdzające, że suplementacja cynku zwiększa odporność organizmu i skraca czas trwania choroby. Wnioski na podstawie wielu badań są jednak nieoczywiste.
- Inne: Obecnie na rynku występuje wiele preparatów potencjalnie działających prewencyjnie oraz leczniczo w stosunku do przeziębienia. Przykładem jest aerozol do nosa na wirusy Stop Wirusom, szerszy opis tego produktu znajdziesz tutaj.
[i] Monto AS, Sullivan KM
Acute respiratory illness in the community: frequency of illness and the agents involved
Epidemiol Infect, 110 (1993), pp. 145-160
[ii] Fox JP, Hall CE, Cooney MK, Luce RE, Kronmal RA
The Seattle virus watch, 2: objectives, study population and its observation, data processing and summary of illnesses
Am J Epidemiol, 96 (1972), pp. 270-285
[iii] Arruda E, Pitkäranta A, TJ Witek Jr, Doyle CA, Hayden FG
Frequency and natural history of rhinovirus infections in adults during autumn
J Clin Microbiol, 35 (1997), pp. 2864-2868
[iv] Lowenstein SR, Parrino TA
Management of the common cold
Adv Intern Med, 32 (1987), pp. 207-233
