Rwa kulszowa

Rwa kulszowa jest zespołem objawów wywołanych przez ucisk na nerw kulszowy w okolicach lędźwiowej części kręgosłupa. Nerw kulszowy przebiega przez tylną część uda, podudzia aż do stopy, a ból powstaje na skutek ucisku na nerwy rdzeniowe będące częścią nerwu kulszowego. Nerwy rdzeniowe, inaczej korzenie rdzeniowe wychodzą z podstawy kręgosłupa i łączą się w nerw kulszowy. Stąd potoczna nazwa rwy kulszowej – „atak korzonków”.

Rwa kulszowa – objawy

Najbardziej powszechne objawy rwy kulszowej to ostry ból w okolicach kręgosłupa, poniżej talii, promieniujący wzdłuż pośladka, poprzez udo i podudzie aż do stopy. Objawy dodatkowe to mrowienie, drętwienie części ciała i osłabienie siły mięśni. Ból jest tak silny, że chory najchętniej przybiera pozycję leżącą. Ból pojawia się nagle, w czasie wysiłku lub nawet w czasie pochylania się. Dość często ból pojawia się w trakcie porannego wstawania z łóżka. Najłatwiej rozpoznać rwę kulszową kładąc się na plecach i próbując podnieść nogę. Pojawia się wówczas ból uniemożliwiający dalszy ruch i świadczący o rwie kulszowej (objaw Lasègue’a). Podczas ataku bólu związanego z rwą kulszowa chory może mieć kłopoty z poruszaniem się lub wypróżnieniem na skutek lekkiego niedowładu mięśniowego. Ból może nasilać się podczas gwałtownych ruchów, a nawet kaszlu kichania lub śmiechu.

Przyczyny rwy kulszowej

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest dyskopatia, ale w trakcie diagnostyki może okazać się, że są to stany zapalne, choroby zakaźne, nowotwór lub nawet cukrzyca. Dyskopatia w dolnej części kręgosłupa odpowiada za większość przypadków rwy kulszowej. Mechanizm powstawania rwy kulszowej jest dość prosty – wypadnięcie krążka międzykręgowego (mówiąc potocznie – dysku) lub tylko wysuwanie się krążka poza oś kręgosłupa. Wysunięty krążek międzykręgowy uciska na korzenie nerwowe i powoduje ból. Wysunięcie lub wypadnięcie krążka międzykręgowego (dysku) może być spowodowane być spowodowane przeciążenie, nagłym wysiłkiem i związane z chorobami zwyrodnieniowymi lub skrzywieniem kręgosłupa.

Rwa kulszowa – leczenie

Diagnostyka obejmuje wywiad, badanie bezpośrednie oraz ewentualnie badania obrazowe dotyczące dyskopatii:

• RTG kręgosłupa, również boczne
• TK (tomografia komputerowa) kręgosłupa
• MRI (rezonans magnetyczny) kręgosłupa

Można spotkać się z opinią, że szersze badania diagnostyczne w ostrej fazie bólu są niepotrzebne. Faktycznie w większości przypadków ból ustępuje samoistnie, ale zawsze warto znać przyczyny, które doprowadziły do bólu. Może to być mocniejsze obciążenie kręgosłupa przy niedostatecznie silnych mięśniach. Gorzej gdy ból się powtarza po jakimś czasie, bo może to być sygnał do postępującego zwyrodnienia lub innych stanów chorobowych sprzyjających dyskopatii.

Leczenie polega na podawaniu środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i rozkurczowych. Zdecydowana większość przypadłości związanych z dyskopatią może być leczona nieoperacyjnie, zwłaszcza jeśli uszkodzenie krążka międzykręgowego (dysku) jest nieduże. Najlepsze efekty uzyskuje się stosując zabiegi z zakresu fizjoterapii. Ponadto ważne jest wykształcenie prawidłowych zachowań – właściwa postawa siedząca, prawidłowe schylanie się, siadanie na krześle lub w łazience. Terapia ruchowa popularna i skuteczna to ćwiczenia McKenziego, ćwiczenia z zakresu tej metody wykonywane są początkowo pod nadzorem fizjoterapeuty, a później codziennie w domu przez pacjenta.